XÜLYALARA SON

Bu gün bu haqda danışmaq çətin olsa da, cəmi iki il əvvəl Ermənistanda «böyük ümidlər» baş qaldırmışdı. İrəvan küçələrində mitinqlər keçirilir, «Qarabağ klanı»nın korrupsiyalaşmış diktaturası gözlər önündə çökürdü. Yeni lider Nokol Paşinyan hər kəsə qızıldan dağlar, süd çayları, demokratiya, korrupsiya ilə mübarizə, investisiyalar, Ermənistanın sürətlə artacaq beynəlxalq nüfuzu və s. kimi vədlər verirdi. Ən əsası isə Qarabağ probleminin sülh yolu ilə həlli prosesinin irəli aparılacağına böyük ümidlər yaranmışdı.

Bu gün bütün bu deyilənlər yalnız acı istehza doğurur.

«İnqilab şousu»nun kədərli nəticələri

«Qələbənin minlərlə atası olursa, məğlubiyyət isə hər zaman yetimdir». Bu gün Ermənistan bu məşhur həqiqəti öz təcrübəsində yaşamaqdadır. Qarabağdakı məğlubiyyətdən sonra ölkədə dərin daxili siyasi böhran başlayıb və o, özünü bütün istiqamətlərdə göstərir: nazirlər və hərbi rəhbərliyin istefası, daxili siyasi qarışıqlıq, ən fantastik versiyalar üzərindən «satqın» axtarışı və s. Ən əsası isə, Ermənistanda insanlar nə qədər dərin məğlubiyyətə uğradıqlarını hər ötən gün daha yaxşı anlamağa başlayıblar.

Ermənistan prezidenti Armen Sarqsyan «Aravot» qəzetinə müsahibəsində deyib: «Düşünürəm ki, biz yalnız döyüş meydanında gedən müharibəni uduzmamışıq. Biz informasiya savaşında da məğlub olmuşuq. Mən Ermənistandan yox, beynəlxalq informasiya məkanından danışıram».

A.Sarqsyan fikrini belə davam etdirib: «Son illərdə – son iki ili nəzərdə tuturam – xaricdə Azərbaycan və Türkiyənin təbliğatının qarşısını alacaq milli informasiyalar hazırlamaqdansa, bir-birimizi söyməklə məşğul olmuşuq. Üstəlik, bu gün də eyni işi görürük. Bu, məğlubiyyətdir. İnformasiya məğlubiyyəti. Biz beynəlxalq ictimai diplomatiyada da uduzmuşuq. Çünki əgər 1994-cü ildə müxtəlif beynəlxalq institutlarda, strukturlarda, ölkələrdə ermənipərəst mövqe üstünlük təşkil edirdisə, bu gün belə deyil. Türkiyə ilə Azərbaycan buna nail olmaq üçün uzun illər ciddi cəhdlər edib, pul xərcləyib. Biz diplomatiyada da məğlubuq və bu, çox ağır məğlubiyyətdir».

Əlbəttə ki, bu müvəffəqiyyətsizliklərə, yanlışlara görə bütün məsuliyyəti Paşinyanın daşımadığını da demək olar. Lakin fakt faktlığında qalır: tərəflər arasında danışıqlar prosesini pozan, Ermənistanı müharibəyə sürükləyən məhz Nikol Paşinyan olub, müharibə isə ermənilər üçün bütün istiqamətlərdə darmadağınla bitib. Üstəlik, Ermənistan Azərbaycana xüsusilə «inqilab»dan sonra üstün hesab edildiyi sahələrdə belə, boyun əyib.

Paşinyan vidalaşmır. Getmir?

Cəmi bir müddət əvvələdək Bhzvan küçələrində büt hesab olunan Paşinyan artıq məğlubiyyətə görə məsuliyyətini etiraf edib. Amma o, digər suala cavab verməyib: darmadağın ediləcəyi bəlli olan İrəvan niyə hər dəfə atəşkəs təkliflərindən imtina edirdi? Onun Azərbaycanın sülh təklifini qəbul etməsinə nə mane olurdu? Buna Paşinyanın, sadəcə, qətiyyətimi çatmırdı? Bəlkə, o, öz vətəndaşlarının reaksiyasından çəkinirmiş? Yoxsa son anadək kənardan müharibənin gedişini dəyişəcək yardıma ümid edirmiş?

Hərhalda, NikolVovayeviçhakimiyyəidəngetməyətələsmir. O, ənazıhələlikbuhaqdadüşünmür. Paşinyanşövqləhökumətidəyişir, sevimli «Facebook» səhifəsində yeni «yolxəritəsi» təqdimedir, cəmi 6 aydaciddidəyişikliklərinolacağınıbildirir. Başnazirindediyinəgörə, bu «köklüdəyişikliklər» özünübütünsahələrdəgöstərəcək – ordudaislahatlardantutmuş, investisiyalara, demoqrafikvəziyyətədək. Birsözlə, NikolPaşinyanınhakimiyyətdəngetməkfikrindəolmadığıortadadır. O, sonanadəkkürsüdənyapışmaqniyyətindədir. Buisəbaşnazirinrəqiblərindətəbiihiddətyaradır. Bununlayanaşı, müxalifətPaşinyanınüzərinəçoxdagetmir. Həmdəonagörəki, onlarindikihaldaheçkəsdəErmənistanıüzləşdiyihərbi-siyasifəlakətdənçıxaracaqsehrliplanınolmadığınıanlayırlar. Necədeyərlər, qoyPaşinyantarixiiflasınmüəllifirolunusonadəkoynasın. Onun «axsaqördək» olduğuonsuzdaşübhədoğurmur.

Şübhədoğurmayandahabirməqamvar: ErmənistandabaşverənləryalnızsürətlikaryerayüksəlişininardındancidditənəzzülyaşayanNikolPaşinyanadlıpersonajınşəxsidramıdeyil. İndisonillərin «narıncıtexnologiya»sıdaiflasauğrayır.

«Narıncısəma, narıncıdəniz»…

KiyevdəkibirinciMaydanındövrününbuuşaqmahnısındansonra «narıncıinqilab» ifadəsigenişyayıldıvədeməkolarki, «hərdeşikdən» eşidilirdi: «Narıncısəma, narıncıdəniz, narıncıana, narıncıdəvə». Deməkolarki, qansızbaşverəninqilabdalğasıbütünpostsosialistməkanınıbürümüşdü. Bir-birininardıncaBelqraddavəTbilisidə, KiyevdəvəBişkekdəhakimiyyətdəyişiklikləribaşverirdi. «Komsomolskayapravda» bunacavabolaraq «Maydan, BişkekvəGürcüstanıitirdin, nəvaxtayıla «nəhəngölkə» necəayılmalıdır. Ekspertlərhəyəcanla «narıncıtexnologiya»nıntəhlükəsindəndanışır, onunölkələrixaosasürükləyəbiləcəyinideyirdilər. Onlarbildirirdilərki, buprosessondatammiqyaslıvətəndaşmüharibəsinəçevrilmirsə, bununözünəşükretməklazımdır.

Otaydaisəhamıböyüksevinclə «demokratiksıçrayış»dandanışırdılar. Onlarəminidilərki, bussenariazqaladövlətlərinqarşısındacənnətəqapıaçacaq, bütünağlagələnvəgəlməyənproblemlərinhəllinəimkanyaradacaq: korrupsiyailəmübarizə, demokratiyanıntəntənəsi, insanhaqlarınıntəmini, vətəndaşcəmiyyətininqurulmasıvəs.

Nəhayət, elələridəvaridiki, tamciddiolaraqinanırdılarki, «narıncıinqilab»ınxaricieffektlərininümayişetdirməkləxaricihimayədarlardan «narıncıtexnologiyalar» almaqvəbütünproblemləribirdəfəlikhəlletməkmümkündür. Ağıllısiyasətçilərisəhəqiqətiheçzamanunutmayıb: dünyadapopulyar, legitimhökumətidevirəcəkheçbirhiyləgərsiyasi