GƏLƏCƏK GƏLƏNDƏ

Son zamanlar Azərbaycan səyahətçiləri arasında Əbu-Dabinin populyarlığı sürətlə artır. Əslində, bunun üçün yaxşı səbəblər də var. Birincisi, 2023-cü ilin iyulunda Birləşmiş Ərəb Əmirlikləri (BƏƏ) ilə Azərbaycan arasında vizasız rejim qüvvəyə minib. Bunun sayəsində BƏƏ-yə viza almadan turizm məqsədilə səyahət edə və 90 gün ərzində bu ölkədə qala bilərsiniz. Hətta beynəlxalq sürücülük vəsiqəsi olmadan belə, avtomobil icarəyə götürmək mümkündür.

İkincisi, “Wizz Air Abu Dhabi” loukoster aviaşirkəti iki ildən artıqdır ki, BƏƏ-nin paytaxtından Bakıya birbaşa uçuşlar həyata keçirir. Yəni turistlərin Əbu-Dabiyə səyahət xərclərini azaltmaq, daha sonra istəsələr, Dubay, Şarja və bu ölkənin digər şəhərlərinə səfər etmək imkanı yaranıb. Bəzən gediş-dönüş biletinin qiyməti (əl yükü ilə) 70-80 avroya düşür və bu loukoster aviaşirkətlərlə səyahət edənləri sevindirməyə bilməz. Bundan əlavə, bu yaxınlarda təkmilləşdirilmiş Əbu-Dabi Beynəlxalq Hava Limanı 56 ölkəyə düz 102 istiqamətə müntəzəm reyslərlə 50-dən çox aviaşirkətə xidmət göstərir. Bu o deməkdir ki, burada bir çox Asiya ölkələrinə ucuz biletlər əldə etmək mümkündür. Bu da çoxlu səyahətçiləri cəlb edir.

Turizm möcüzələr yaradır

BƏƏ rəhbərliyi paytaxtda turizmin inkişafının vacibliyini anlayıb və son 10 ildə bu istiqamətdə xeyli işlər görüb. Bu gün Əbu-Dabi təkcə göz qamaşdıran göydələnləri, dəbdəbəli hotelləri və nəhəng ticarət mərkəzləri ilə deyil, həm də investorlar üçün yaradılan imkanlar ilə məşhurdur. Belə ki, burada hər kəs öz zövqünə uyğun nəsə tapacaq. Məsələn, Saadiyat adası sakit çimərlik tətili üçün ideal məkandır. “Ferrari World Abu Dhabi” əyləncə mərkəzi isə başgicəlləndirici atraksionları ilə tanınır. Yas adasında dünyada ən böyük qapalı əyləncə parkı olan “Warner Bros. World Abu Dhabi” yerləşir, nəhəng “Yas Mall” isə şopinq həvəskarları üçün əsl cənnətdir. Təbiət həvəskarları ecazkar Manqrov Qoruğunu ziyarət etməli, Sir-Bani-Yas adasının toxunulmamış təbiətini və Rub-əl-Xali səhrasının möhtəşəm qum təpələrini görməlidirlər. Müasir “Etihad Arena” kompleksində çoxlu tamaşalar və konsertlər keçirilir, əfsanəvi “Formula 1”in final yarışları isə Yas Marina trassında təşkil olunur.

Yeri gəlmişkən, Əbu-Dabi BƏƏ-ni təşkil edən yeddi əmirlikdən ən böyüyü və ən çox əhalisi olanıdır. Əmirliyin əhalisi təxminən 3 milyon nəfərdir. Eyni zamanda burada yerli BƏƏ vətəndaşları ümumi əhalinin təxminən 20 faizini təşkil edir, qalan 80 faiz isə Asiya, Afrika, Avstraliya, Avropa və Şimali Amerikadan olan əcnəbilərdir.

Əmirliyin səlahiyyətliləri əmin edirlər ki, Əbu-Dabi dünyanın ən təhlükəsiz şəhərlərindən biridir: aşağı cinayət nisbəti və fövqəladə hallar xidmətlərinin əla təşkili tam əmin-amanlıq və stresin olmamasına zəmanət verir.

Dubayda olduğu kimi, BƏƏ-nin paytaxtında da istirahət üçün ən yaxşı vaxt oktyabrdan aprel ayına qədərdir. Bu zaman çox isti deyil və suyun temperaturu dənizdə üzmək üçün uyğundur (yanvar ayı istisna olmaqla). Statistikaya görə, burada 70-dən çox komfortlu hotel var: 23-ü beşulduzlu, 20-si dördulduzlu və 30-a yaxını üçulduzlu. Burada qalmaq üçün bir çox hostel və yaşayış mənzilləri də var. Dubayın dünyanın ən bahalı şəhərləri siyahısında olduğunu nəzərə alsaq, Əbu-Dabini ucuz səyahət məqsədilə variant kimi adlandırmaq olar. Burada mənzilin 1 kvadratmetri Dubaydan orta hesabla 15 faiz aşağıdır. Hotellərdəki qiymətləri müqayisə etsəniz isə bəzi hallarda BƏƏ-nin paytaxtındakı qiymətlərin 50 faiz, hətta daha çox aşağı olduğunu görəcəksiniz.

Eyni zamanda Əbu-Dabidə ekskursiyalar daha bahadır. Hətta Dubayla müqayisədə belə, onların həddindən artıq yüksək olduğunu söyləyə bilərik. Belə ki, Avropada qırmızı ikimərtəbəli “Big Bus” turist avtobuslarının orta qiyməti adətən 20-24 avro təşkil edirsə, BƏƏ-nin paytaxtında bu, təxminən 90 dollardır. Dubayda şəhərin görməli yerləri ilə bağlı tur 25-30 dollara başa gəlir. Əbu-Dabidə belə turların qiyməti 100-110 dollardır. Dubaya bir günlük ekskursiya turu təxminən eyni məbləğə başa gələcək (oradan BƏƏ-nin paytaxtına isə - 35 dollardır). Üstəlik, paytaxtdakı bir çox hotellərdə ekskursiya büroları yoxdur və küçələrdə turizm agentliklərinə rast gəlmək, demək olar ki, mümkün deyil. Hətta tapa bilsəniz belə, onlar ümumiyyətlə kütləvi ekskursiyaların təşkili üçün nəzərdə tutulmayıb. Bir günlük tematik fərdi ekskursiyalar üçün orta qiymətlər 300-400 dollardır.

Populyar, lakin pulsuz əyləncə

Əmirliyin paytaxtında bir çox ekskursiyalar olduqca bahalıdır, lakin Əbu-Dabidə çoxlu pulsuz əyləncələr də tapa bilərsiniz. Burada çoxlu muzeylər, parklar, qoruqlar və digər yerlər var ki, onları ziyarət etmək üçün pul qabını çıxarmağa ehtiyac yoxdur.

Yəqin ki, tarixi-etnoqrafik kənd olan “Heritage Village” bu siyahıda birinci yerdə olmalıdır. Onun yaradıcıları, Birləşmiş Ərəb Əmirliklərinin paytaxtının dünyada ultra müasir şəhərə çevrilməmişdən 50 il qabaq necə olduğunu izah edirlər. Burada bir neçə tematik mini-muzey və sərgilər yerləşir. Bəzi eksponatlar eramızdan əvvəl III-I minilliklərə aiddir. Sikkələr, kitablar, tunc silahlar, zərgərlik məmulatları və qablar ölkənin məşhur ərazilərindən tapılmış arxeoloji tapıntılardır.

“Heritage Village”də zərgərlik məmulatları, xəncərlər, məişət əşyaları, milli geyimlərin gözləriniz qarşısında hazırlandığı sənət evləri var. Burada xurma yarpaqlarından və budaqlarından düzəldilmiş bədəvi çadırları, keçmiş dövrlərə aid yaşayış binası, məscid var. Üstəlik, burada ev heyvanları və hətta dəvə belə var. Qədim qayıqların yerləşdiyi kəndin sahilindən isə müasir Əbu-Dabinin möhtəşəm mənzərəsi açılır. “Heritage Village” şəhərə gələn qonaqlar arasında ən populyar yerlərdən biri hesab olunur. Buraya həm turistik, həm də ictimai avtobuslar vasitəsilə gedə bilərsiniz.

Paytaxtda ikinci ən populyar və pulsuz görməli yer, əlbəttə ki, Şeyx Zayed məscididir. Bura turist jarqonunda deyildiyi kimi, Əbu-Dabiyə gələn hər bir ziyarətçinin görməli olduğu (“must see”) yerdir. BƏƏ-nin qurucusu Şeyx Zayed bin Sultan Əl-Nəhyanın dünyagörüşünə uyğun olaraq inşa edilən bu məscid 2007-ci ildə açıldığı gündən etibarən demək olar ki, əmirliklərə gələn hər kəs tərəfindən ziyarət edilir. Fikir verin, ümumi sahəsi 12 hektar olan (beş futbol meydançasından böyük) məscidin inşası 11 il çəkib. Tikinti işlərinə müxtəlif ölkələrdən 3000-dən çox işçi və 38 podratçı cəlb edilib. Dünyada ən böyük məscid kimi tanınan məscidin əsas zalı üçün 1300 iranlı sənətkar xalça toxuyub. Məscidin döşəmə və divarları mərmərlə döşənib, divarları isə heyrətamiz sənət əsərləri ilə bəzədilib. Svarovski kristalları ilə bəzədilmiş zərli çilçıraqlar, daxili həyətdəki nəhəng mərmər mozaika və qiymətli daşlarla işlənmiş sütunların əks olunduğu hovuzlar var.

Rəsmi məlumatlara görə, bütün bu gözəllik 500 milyon dollardan çox başa gəlib. Son illərdə burada bir sıra mühüm dəyişikliklər müşahidə olunub - demək olar ki, yeraltı krallıq qurulub. Yəni əvvəllər məscidə baxış birbaşa əsas girişdən aparılırdısa, indi bütün ziyarətçilər əhatə dairəsi və ölçüsü baxımından möhtəşəm olan aşağı mərtəbəyə enirlər. Burada çoxlu mağaza, kafe və restoranlar var. Əvvəlcə onlayn qeydiyyatdan keçməli və QR kod vasitəsilə pulsuz bilet almalısınız. O zaman məscid işçiləri paltarınızın oranın geyim tərzinə uyğun olmasını təmin edəcəklər. Bununla bağlı tələblər indi xeyli yüngülləşdirilib. Məsələn, kişilərə hətta şort və qısaqol köynəklə girməyə icazə verilir. Qadınlar isə məscidə şalvarla daxil ola bilər, lakin onların qolları və ayaqları örtülü olmalı, başlarına isə şal bağlamalıdırlar. Əks halda, əskik geyimləri almaq üçün yerli mağazaya göndəriləcəksiniz. Ancaq bir çox avropalı turistlər (həm qadınlar, həm də kişilər) məscidi ziyarət etmək və ya şəhəri gəzmək üçün yerli milli geyimləri (dişdaşa, abaya) almağa üstünlük verirlər.

Özünüz ziyarət edə və baxa biləcəyiniz maraqlı yerlər arasında ən məşhuru, dəbdəbəlisi və bahalısı “Emirates Palace” hotelidir. Burada siz nəinki qızılı işləmələrə və mozaikaya baxa bilərsiniz, həm də üzərində əsl qızıl qırıntıları olan kofe içə bilərsiniz.

Əgər siz incəsənət həvəskarısınızsa, Manarat Əl-Səadiyyə (Manarat Al Saadiyat) mərkəzi mütləq sizin üçündür. Paytaxtın yaxınlığında yerləşən Səadiyyə adası böyük mədəniyyət və incəsənət mərkəzidir. Burada müntəzəm olaraq bir çox pulsuz ekskursiyalar və mühazirələr keçirilir, seminarlarda isə yaradıcı fəaliyyətlər təklif olunur. Turistlər həmçinin BƏƏ-nin qurucusu Şeyx Zayed bin Sultan Əl-Nəhyanın obrazını təcəssüm etdirən 30 metrlik kompozisiyaya - “Qurucunun memorialına” baxmağa dəvət olunurlar. Əmirliyin tarixini öyrəndikdən sonra gəzmək üçün gözəl yer olan abidənin ətrafında mənzərəli bağ var.

Ümumiyyətlə, Əbu-Dabidə çoxlu parklar var, ən böyüklərindən biri Umm Əl-Əmiratdır (Umm Al Emarat). Burada maraqlı botanika bağı və gözəl perqola var. Uşaqlarınız dəvələr, keçilər, inəklər və poniləri görə biləcəkləri kiçik fermanı sevəcəklər. Şeyx Zayed məscidi ilə üzbəüz vətənləri uğrunda canlarından keçmiş qəhrəmanların xatirəsinə ucaldılmış “Wahat Al Karama” abidəsi var. Turistləri bununla bağlı ən çox hər gün sübh tezdən memorialda keçirilən xatirə yürüşü cəlb edir.

Əlbəttə ki, mərkəzi çimərlik olan Kornişdə (Corniche Beach) günəş vannası qəbul etməyi, üzməyi sahil boyunca gəzməyi unutmayın. 2 kilometr uzunluğunda olan çimərlik turistləri qar kimi ağ qumu və təmiz suyu ilə sevindirir. Kişilər və qadınlar üçün tualetlər, soyunub-geyinmə otaqları və duşlar (üçü birində), düz sahildə soyuq suyun gəldiyi kranlar, bir neçə kafe və ucuz qəhvə və çayın olduğu aparatlar var. Çimərliyə gələnlər voleybol, badminton, futbol oynayırlar. Vaxtınız olarsa, onlara baxaraq zövq ala bilərsiniz. Bundan əlavə, çimərlikdə böyük qruplar üçün xüsusi ailəvi istirahət zonaları da mövcuddur.

BƏƏ-nin paytaxtında vaxt keçirməyin ən gözəl yollarından biri şopinqdir. Burada çoxlu ticarət mərkəzləri var. Ən böyük ticarət mərkəzləri “Yas Mall”, “Abu Dhabi Mall”, “Marina Mall”, “Al Wahda Mall”, “Al Khalidiyah Mall”, “Al Raha”dır. Bu ticarət mərkəzlərində çoxlu sayda tanınmış Avropa brendlərinin kolleksiyaları təklif olunur. Yeri gəlmişkən, Əbu-Dabidə ziyarət üçün maraqlı olan tematik bazarlar da var. Buraya həm köhnə (mərkəzi) bazar, həm də qızıl, xalça, xurma və dəniz məhsullarının satıldığı bazarlar daxildir.

Gələcək bu gün başlayır

Son onilliklər ərzində Əbu-Dabi rəhbərliyi artıq infrastrukturun və əmirliyin turistik baxımdan cəlbediciliyinin inkişafına yüz milyardlarla dollar xərcləyib. Əbu-Dabi ərazisi daim dəyişir və abadlaşır: burada yeni şəhərlər, göydələnlər və hətta adalar peyda olur. Təkcə mart ayında əmirliyin rəhbərliyi mənzil tikintisi, təhsil və turizmin inkişafı üçün ümumi dəyəri 18 milyard dollar olan 144 infrastruktur layihəsinin həyata keçirilməsi ilə bağlı planlarını açıqlayıb. Onların bir çoxu artıq icra və ya tamamlanma mərhələsindədir.

Beləliklə, gələn il burada Təbiət Tarixi Muzeyi (Natural History Museum) fəaliyyət göstərəcək. Müəlliflərin fikrincə, burada insanlara kainatın yarandığı vaxtdan bizim dövrümüzə qədər olan tarixi öyrənmək üçün məkan və zamanda səyahət etməyə imkanı yaradılacaq. 35 min kvadratmetrlik ərazidə Yer üzündə tapılan nadir təbii tarixi eksponatların olduğu təhsil və tədqiqat müəssisəsi yerləşəcək.

Səadiyyə adasındakı Zayed Milli Muzeyi (Zayed National Museum) də yenidir. O, BƏƏ-nin milli simvolu olan şahin qanadlarına bənzəyən bir qrup qüllə şəklində tikilib. BƏƏ-nin qurucu atasına həsr olunmuş milli muzeyin hər bir elementi regionun tarixini və mədəni ənənələrini əks etdirəcək.

Çox güman ki, adada 2017-ci ildən fəaliyyət göstərən, Paris Luvrundan, Orsey muzeyindən və Pompidu Mərkəzindən gətirilən orijinal şah əsərlərin nümayiş olunduğu Luvr (Louvre Abu Dhabi) incəsənət muzeyinə çoxlu turistlər baş çəkib. Lakin tezliklə, daha doğrusu 2025-ci ildə Səadiyyə mədəniyyət rayonu ilə qonşuluqda Quqqenheym İncəsənət Muzeyinin (Quggenheim Abu Dabi) açılması planlaşdırılır. Muzeyin dörd mərtəbəsində 30 min kvadratmetrlik sahəni tutacaq qalereyalar olacaq. Hündürlüyü 88 metr olacaq doqquz konusvari fiqurdan ibarət muzeyin əsasını mərkəzi atrium təşkil edəcək və burada qalereyaları birləşdirən çoxsaylı şüşə körpülər olacaq.

Burada, yəni adada dinlərarası kompleks olacaq İbrahimi Ailə Evi (Abrahamic Family House) açılır. Bu, üç İbrahim dinini qorumaq məqsədi daşıyır: islam, iudaizm və xristianlıq. İbadət evlərinin eyni ölçüdə olması dinlərin bərabərliyini vurğulayır. Bunlar postamentə qoyulmuş və bağlar və yollarla birləşdirilən üç aydın həndəsi kubdur. Bundan başqa, Əbu-Dabidə hindu məbədi və Müqəddəs Georgi pravoslav kilsəsinin yeni binası açılacaq.

Əbu-Dabidə çoxlu sayda yaşayış binalarının inşası fəal şəkildə davam etdirilir. Təkcə büdcəsi 10 milyard dollar olacaq Cubayl adasına (Jubail Island) diqqət yetirməyə dəyər. 400 hektar ərazini əhatə edəcək, Səadiyyə və Yas adaları arasında yerləşəcək ərazidə 6 yaşayış kəndi salınır. Eyni zamanda Cubayl adasının 60 faizi manqrovlar, şoran bitkilər və gölməçələrlə qorunan ərazi olaraq qalacaq. Bu, hazırda həyata keçirilən çoxsaylı gələcək layihələrdən yalnız biridir.

Əbu-Dabi çoxları tərəfindən parlaq gələcəyin bir hissəsi hesab olunur. Bu gələcəyi bu gün görmək istəyirsinizsə, o zaman BƏƏ-nin paytaxtına xoş gəlmisiniz!