HƏMAHƏNG MUSİQİ

Səh­nə­də on­lar hə­mi­şə bir yer­də­dir, on­la­rın hə­m-   a­hə­ng ifa­sı müa­sir Azər­baycan muğa­mı­nın ən par­laq təm­sil­çi­lə­ri­ni mü­şay­i­ət edir. Elə həy­at­da da əmək­dar ar­tist­lər - tar­zən El­çin Hə­şi­mov və ka­man ifa­çı­sı ya­xın dost­dur­lar. Məhz bu­na gö­rə bu gənc, la­kin sə­nət­də öz söz­lə­ri­ni de­miş sə­nət­kar­lar­la bir­lik­də söh­bət et­mək qə­ra­rı­na gəl­dik.

- El­çin müəl­lim, ilk ola­raq sə­nə­tə gə­li­şi­niz­lə bağlı da­nı­şaq. Necə ol­du ki, məhz ta­rı seç­di­niz?

- Gözümü açan­dan evi­miz­də tar olub. Atam hə­və­s­kar ola­raq tar ifa edər­di. Mən bu alə­tin sə­da­la­rı al­tın­da böyümüşəm. Ba­bam da kənd klub­la­rın­da, şən­lik­lər­də ifa edər­di. Düzdür, on­la­rın heç bi­ri pro­fes­si­o­nal mu­si­qi­çi ol­ma­sa­lar da, az-çox mil­li mu­si­qi­lə­ri­mi­zi ifa edir­di­lər. Və mə­nim də ifa­çı­lığa baş­la­mağım adi hal ki­mi qar­şı­lan­dı. Çünki ar­tıq ev­də bu alə­tin ifa­çı­sı var idi. Da­ha so­nra mən Qa­ra Qa­ray­ev adı­na 8 say­lı mu­si­qi mək­tə­bi­nə get­dim.Tar alə­ti çox çə­tin alət­dir. Üstə­lik,  uşaq vax­tı in­sa­na lap qə­liz gə­lir. Adam is­təy­ir əli­nə alan ki­mi nə­sə ifa et­sin. Am­ma ilk üç ayı alə­ti yal­nız əlin­də sax­la­maq, miz­ra­bı tut­maq ki­mi mə­qam­lar öy­rə­di­lir. On­da 10 ya­şım ol­duğu­na gö­rə çox çə­tin gə­lir­di, is­təy­ir­dim da­ha ifa et­məy­əm. Da­ha doğru­su, bu alə­ti ifa et­məyi öy­rən­mək fi­k­rim­dən da­şın­maq is­təy­ir­dim. Am­ma da­ha so­nra öy­rə­nib kon­ser­t­lə­rə çı­xan­dan və bir ne­çə tə­rif alan­dan so­nra da­ha da hə­vəs­lən­dim və da­ha coş­qu ilə ifa et­məyə, öy­rən­məyə baş­la­dım. İlk müəl­li­mim isə Fi­k­rət Ma­na­fov olub.

- Bəs si­zin ka­man­çaya olan ma­­rağı­nız ha­ra­dan ya­ran­dı, El­nur müəl­lim?

- Ey­ni ilə El­çin müəl­li­min ai­lə­sin­də ol­duğu ki­mi bi­zim də ai­lə­miz­də mu­si­qiyə ma­raq hə­din­dən çox idi. Ba­bam da aşıq olub. Bir sir­ri açım ki, al­tı ya­şım­dan mu­si­qi alə­tin­də ifa et­məyə baş­la­mı­şam. Am­ma bu ka­man­ça ol­mayıb. Bi­bim oğlu­nun ev­də qar­mo­nu var idi. Qar­mo­nu əli­mə al­dım və müəl­lim ol­ma­dan ya­vaş-ya­vaş ifa et­məyə baş­la­dım. Elə mu­si­qi mək­tə­bi­nə də ilk də­fə qar­mon si­ni­fi­nə get­dim. Uşaq vax­tın­dan isə qram­mo­fon val­la­rın­da Əli­ba­ba Məm­mə­do­vun, Əbülfət  Əli­y­e­vin, Ha­bil Əliy­e­vin ifa­la­rı­na qu­laq asır­dım. Hər mu­si­qi­də də ka­man­ça­nın seh­ri  ar­tıq mə­ni özünə çək­miş­di. Elə mu­si­qi mək­tə­bi­nə get­diy­im dö­nəm­də mək­tə­bin di­rek­to­ru Rə­na xa­nım bütün uşaq­lar ki­mi mə­ni də yox­la­dı və əl­lə­ri­mə ba­xıb de­di ki, sə­nin əsil ka­man­ça­lıq əl­lə­rin var. Be­lə­lik­lə də məs­lə­hət olun­du ki, bun­dan so­nra ka­man­ça dər­slə­ri­nə ge­dim. Bu­nun­la da ka­man­ça ilə ta­nış­lıq baş­la­dı.

- Bəs iki­niz ara­sın­da­kı ta­nış­lıq necə baş tut­du? Tar və ka­man ifa­çı­la­rı çox­dur. Am­ma be­lə iki­li şə­kil­də ta­nı­nan­la­rı az­dır?

El­çin Hə­şi­mov:

- Ma­raq­lı tə­rə­fi odur ki, biz uşaq­lı­q­dan El­nur­la bir mə­həl­lə­də böyümüşük. Düzdür, El­nu­run özünü ta­nı­ma­sam da, qar­da­şı ilə ta­nış idim, bi­rgə tar dər­slə­ri­nə ge­dir­dik. Elə ol­du ki, so­nra­dan o, baş­qa mək­tə­bə get­di, təh­si­li­ni da­vam et­dir­mək üçün. Mən də Asəf Zey­nal­lı adı­na mu­si­qi kol­leci­nə da­xil ol­dum və dördüncü kur­su bi­ti­rən­də ye­ni­dən El­nu­run qar­da­şı ilə qar­şı­laş­dım. O da mə­ni El­nur­la ta­nış et­di. Hə­min vax­tlar­da bi­rgə ifa üçün ka­man­ça ifa­çı­sı ax­ta­rır­dım ki, bə­ra­bər xa­nən­də­lə­ri müşay­i­ət edək. El­nur­la ilk də­fə sı­naq üçün bə­ra­bər ifa edən­də o, ka­man­ça­nı mək­tə­bə tə­zə da­xil olan tə­lə­bə ki­mi yox, ar­tıq mə­zun ki­mi ifa et­di. Onu da qeyd edim ki, El­nur çox az in­sa­nın na­il ola bil­diyi na­iliyyə­ti əl­də edib. O, Asəf Zey­nal­lı adı­na Mu­si­qi Mək­tə­bi­ni iki il­də bi­tir­di. Onun­la bi­rgə bir ne­çə uşaq var idi ki, umum­mil­li li­der Hey­dər Əliy­e­vin sə­rənca­mı ilə xüsu­si is­te­dad­lı uşaq ki­mi Ba­kı Mu­si­qi Aka­de­miy­a­sı­na qə­bul olub. On­dan so­nra bə­ra­bər iş­lə­dik.

El­nur Əh­mə­dov:

- Hə­min döv­rdən in­diyə ki­mi bə­ra­bər iş­ləy­i­rik. İlk dövrlər kon­ser­t­lər­də, təd­bir­lər­də bə­ra­bər rə­ng­lər, rəq­slər ifa edir­dik. Elə hə­min təd­bir­lər­də də xa­nən­də­lər bi­zi gör­dülər və bə­ra­bər iş­lə­məyi tək­lif et­di­lər.

- Elə olub­mu ki, ta­ma­şa­çı au­di­to­riy­a­sın­da, səh­nə­də bir-bi­ri­ni­zi ba­şa düşmə­mi­si­niz? Bu hal­da nə et­mi­si­niz?

El­nur Əh­mə­dov:

- Tə­bii ki, be­lə hal­lar olub. Am­ma hə­mi­şə ça­lış­mı­şıq ki, bir-bi­ri­mi­zi an­lay­aq. Elə bir müna­si­bət yox­dur ki, is­tər ai­lə, is­tər dost, is­tər­sə də sə­nət ba­xı­mın­dan, ara­da na­ra­zı­lıq, söz-söh­bət ol­ma­sın. Əg­ər bu gün de­sək ki, bu ol­mayıb, on­da qey­ri-sə­mi­mi­lik ya­ra­nar. Ça­lış­mı­şıq ki, hər kəs öz fi­k­ri­ni de­sin və qar­şı­lıq­lı an­la­şıq­lı şə­kil­də həll edək.

El­çin Hə­şi­mov:

- Mə­sə­lən, məş­qi­miz olur ki, beş-al­tı də­fə fi­kir dəy­i­şi­rik. Am­ma son­da ən ağıl­lı, sə­nət ba­xı­mın­dan ən yax­şı olan mə­qa­mın üstündə day­a­naq. Bi­zim hər çı­xı­şı­mız həm də məş­qdir. Hər ifa­mız­dan so­nra mütləq müza­ki­rə edi­rik. Hər­dən elə qə­ra­ra gə­li­rik ki, mə­sə­lən, han­sı­sa mə­qa­mı gə­lən də­fə et­məy­ək. Biz ifa et­dikcə, məşq et­dikcə püxtə­lə­şi­rik. Hə­mi­şə dey­i­rəm ki, biz xal­qın gözü qar­şı­sın­da böyüdük. Həm də bu sə­nət­də dik­ta­tor­luq ola bil­məz. Hər kə­si ümu­mi bir amal, ya­ra­dıcı­lıq, mu­si­qi üçün bir­ləş­mə­li­dir.

El­nur Əh­mə­dov:

- Bə­zən isə sözü ud­mağı bacar­maq la­zım­dır. Də­fə­lər­lə olub ki, iki­miz­dən bi­ri­mi­zin əsə­bi vax­tı­na düşüb, ça­lış­mı­şıq ki, bir-bi­ri­mi­zi sa­kit­ləş­di­rək.

El­çin Hə­şi­mov:

- Bir də id­di­a­lı olan in­san­la on­suz da yo­la get­mək mümkün dey­il. Bu id­di­a­lı­lıq bi­zim heç bi­ri­miz­də yox­dur. Həm də tam sə­mi­mi eti­raf edim ki, bi­zim mad­diyyat üçün heç vaxt na­ra­zı­lığı­mız ol­mayıb. Hər­dən in­san­lar ta­mah uc­ba­­tın­dan yo­la get­mir­lər. Ta­mah olan yer­də do­stluq da, sə­nət də ikinci plan­da qa­lır. Am­ma şükürlər ol­sun, biz­də heç vaxt be­lə mə­qam ol­mayıb. İn­san­lar  ta­nıyı­rıq ki, bə­ra­bər sə­fər­lə­rə ge­dir­lər, qayı­dan­da isə ar­tıq hə­rə­si bir is­ti­qa­mə­tə yol­la­nır. Am­ma biz nə vaxt sə­fə­rə get­mi­şik­sə, gü­lə-gü­lə ge­dib, eləcə də qayıt­mı­şıq.

- Öz ara­nız­da yax­şı an­laş­dığı­nız ki­mi müşay­i­ət et­diy­i­niz xa­nən­də­lər­lə də an­la­şa bi­lir­si­niz­mi? Han­sı xa­nən­də ilə iş­lə­mək asan­dır, han­sı ilə çə­tin?

El­nur Əh­mə­dov:

- Hal-ha­zır­da Mən­sum İb­ra­hi­mov­la bi­rgə iş­ləy­i­rik. Bi­zim bütün iş­lə­ri­miz, ya­ra­dıcı­lığı­mız hə­min in­san­la bağlı­dır. Onu da qeyd edim ki, Mən­sum müəl­lim­lə iş­lə­mək çox ra­hat­dır. Çünki o in­san ki­mi in­san, xa­nən­də ki­mi xa­nən­də­dir. Böyük-ki­çik ye­ri bi­lən in­san­dır. Mən­sum müəl­li­min mən­dən yaşca çox böyük ol­ma­sı­na bax­may­a­raq, elə bir şə­ra­it ya­ra­dıb ki, onun ya­nın­da öz düşündüklə­ri­mi sər­bəst deyə bi­li­rəm. Tə­bii ki, ba­lan­sı qo­ru­maq şər­ti ilə. Mən­sum müəl­lim müşay­i­ət­çi ki­mi hə­mi­şə bi­zim fi­kir­lə­ri­mi­zi də öy­rə­nir və son­da sə­nət üçün, işin yax­şı alın­ma­sı üçün han­sı fi­kir da­ha uyğun­dur­sa, onu da tət­biq edi­rik.

El­çin Hə­şi­mov:

- Biz çə­tin olan adam­lar­la çox iş­lə­mə­mi­şik. Niyə özümüzü incit­mə­liy­ik ki? İn­san həy­at­da çox şeyi özünə məcbur edə bi­lər. Am­ma bu çox uzun çək­məz.

El­nur Əh­mə­dov:

- Bə­zən elə xa­­nən­də olur ki, çox yax­şı sə­nət­kar­dır, am­ma xa­siyyə­ti bi­zim­lə düz gəl­mir.

- Re­s­pub­li­ka­mız­da xa­nən­də se­ç­mək üçün müsa­bi­qə­lər ke­çi­ri­lir. Mil­li mu­si­qi alət­lə­ri­nin ifa­çı­la­rı üçün isə müsa­bi­qə­lər az­dır. Sizcə, bu­na sə­bəb nə­dir?

El­çin Hə­şi­mov:

- Düzü, be­lə müsa­bi­qə­lər az da ol­sa ke­çi­ri­lir. Özümüz də uşaq vax­tı be­lə müsa­bi­qə­lər­də iş­ti­rak et­mi­şik. Söh­bət əg­ər te­le­vi­ziya müsa­bi­qə­lə­rin­dən ge­dir­sə, bə­li, bu hə­qi­qət­dir ki, in­di bu ça­tış­maz­lıq var. Am­ma bu il Azər­baycan­da ke­çi­ri­lən Bey­nəl­xalq Mu­ğam Fe­s­ti­va­lın­da tək­lif et­dik ki, in­stru­men­tal mu­si­qi­çi­lə­rin də ya­rı­şı ke­­çi­ril­sin və bu, baş tut­du. Da­ha so­n­ra Re­s­pub­li­ka müsa­bi­qə­sin­də xa­nən­də­lər­lə ya­na­şı, mil­­li mu­si­qi alət­lə­ri ifa­çı­la­rı­nın da müsa­bi­qə­si ke­çi­ril­di və elə hə­min müsa­bi­qə­də El­nu­run tə­lə­bə­si üçün­cü ye­ri qa­zan­dı. Biz bu­nun car­çı­sı­yıq və bu­nu tə­ləb edən in­san­lar­dan bi­­ri­lə­riy­ik. Əg­ər xa­nən­də se­çi­lir­sə, bəs onu müşay­i­ət edən kim ol­ma­lı­dır?

El­nur Əh­mə­dov:

- Be­lə müsa­bi­qə­lə­rin ol­ma­sı ifaç­la­rın gə­ləcək­də da­ha da per­spek­tiv­li in­ki­şaf et­mə­si­nə kö­mək­dir. Ona gö­rə də El­çin müəl­li­min sözünə qüvvət ola­raq dey­im ki, bu­nu da təş­kil et­mək la­zım­dır.

- Mil­li mu­si­qi­miz­də elə ifa­çı­la­ra rast gə­li­rik ki, pe­şə­si­ni dəy­i­şir. Mə­sə­lən, tar­ça­lan gi­ta­ra, ka­man­ça­ça­lan isə skrip­ka ça­lır. Bu­na müna­si­bə­ti­niz necə­dir?

El­çin Hə­şi­mov:

- Əv­vəl­də de­diy­im ki­mi, bu sə­nət bir az ağır sə­nət­dir. Tar­la mad­di ba­xım­dan yax­şı qa­zan­maq üçün uzun və çə­tin bir yol ke­ç­mə­li­sən. Bu­na isə hər adam dö­zə bil­mir. Am­ma gi­ta­ra­da bu ba­xım­dan asan­lıq var. Mə­sə­lən, mə­nim­lə bi­rgə mu­­si­qi mək­tə­bin­də oxuy­an elə pro­fes­si­o­nal tar ifa­çı­la­rı var idi ki, in­di han­sı­sa bir qə­sə­bə­də, şad­lıq sa­rayın­da gi­ta­ra ça­lıb pul qa­za­nır.

- Tar ifa­çı­lığı ilə do­lan­maq çə­tin­dir ki?

El­çin Hə­şi­mov:

- Əv­vəl­ki dövr­lər­lə hə, am­ma in­di yox. Bu gün re­s­pub­li­ka­mız­da muğa­ma, sə­nə­tə, sə­nət­çiyə olan qayğı böyükdür.

El­nur Əh­mə­dov:

- Mu­si­qi mək­təb­lə­ri­nin ək­sə­riyyə­tin­də ta­nış­la­rı­mız var. On­lar­la söh­bət­dən bəl­li olur ki, El­çin müəl­li­min de­diyi ki­mi qayğı­nı, Hey­dər Əliy­ev Fon­du­nun təş­ki­lat­çı­lığı ilə ke­çi­ri­lən müsa­bi­qə­lə­ri gö­rən va­li­dey­in is­təy­ir ki, onun da uşağı yax­şı ka­man­ça, ya­xud tar ifa­çı­sı ol­sun və qa­bağa get­sin. Çünki bi­lir ki, sə­nə­tə döv­lət qayğı­sı var, is­te­da­dı olan­lar önə çə­ki­lir. Bun­dan baş­qa hər kəs is­tər ki, işi ona qa­zanc gə­tir­sin ki, ba­şı ai­lə­si ya­nın­da aşağı ol­ma­sın.

- Niyə ka­man­çaya və ta­ra sa­hib çıx­maq is­təy­ən­lər çox­dur?

El­nur Əh­mə­dov:

- Sa­hib çıx­maq dey­ən­də, ka­man­ça bütün Şərq öl­kə­lə­rin­də olan bir alət­dir. İfa­çı da yax­şı olub-ol­ma­dığı­nı öz ifa­sı ilə sübüt edə bi­lər. Əg­ər mən xa­ricdə bu alə­ti yax­şı ifa et­məyi və av­ro­pa­lı ta­ma­şa­çı­nın diq­qə­ti­ni cəlb edə bi­li­rəm­sə, ta­ma­şa­çı ifa­çı ilə ma­raq­la­nacaq. Han­sı öl­kə­nin təm­sil­çi­si ol­duğu­nu bi­ləcək və hər də­fə qar­şı­sı­na hə­min alət çı­xan ki­mi, ya­dı­na ilk Azər­baycan düşə­cək. Ona gö­rə də ça­lış­ma­lıyıq ki, yax­şı ifa­çı­la­rı­mı­zı tez-tez təb­liğ üçün xa­ricə gön­də­rək. Ancaq bu cür sübut edə bi­lə­rik ki, ka­man­ça bi­­zim­dir.

El­çin Hə­şi­mov:

- Bir mi­sal çək­mək is­təy­i­rəm. Fut­bo­lun və­tə­ni İng­il­tə­rə­dir, am­ma ən yax­şı fut­bol­çu­lar Bra­zi­liy­a­da­dır. Ar­tıq za­man keç­dikcə ha­mı elə bi­lir ki, fut­bol Bra­zi­liy­a­da ya­ra­nıb. Mən de­mi­rəm ki, bu alət­lər biz­də ya­ra­nıb, am­ma bu gün bu alət­lə­rin yax­şı ifa­çı­sı ol­ma­sa, tə­bii ki, ən yax­şı ola­nı­na ke­çəcək. Bu alət­lə­ri ya­şat­maq üçün də gə­rək hə­min ifa­çı­la­rın hər şeyi yer­li-ye­rin­də ola. On­la­rın heç bir prob­le­mi ol­ma­ma­lı­dır ki, yal­nız bir is­ti­qa­mət­də, bir amal uğrun­da get­sin­lər. Da­ha ucuz qa­zanc da­lınca qa­ç­ma­sın­lar. 2007-ci il­də ən gənc yaş­da əmək­dar ar­tist fə­x­ri adı­nı al­mağı­mız bi­zə sti­mul ver­di. Bun­dan baş­qa, biz­dən so­nra gə­lən ifa­çı­la­ra da gö­s­tə­rici ol­du ki, əg­ər yax­şı təb­liğat olar­sa, on­lar da o qayğı ilə əha­tə­lə­nəcək­lər. Xa­ricdə fe­s­ti­val­la­rın bi­rin­də er­mə­ni tar ifa­çı­sı mə­nə be­lə bir söz de­di ki, nə qə­dər Azər­baycan­da si­zin ki­mi ifa­çı­lar və bu ifa­çı­la­ra be­lə qayğı olacaq­sa, bu alət si­zin­dir. Biz tez-gec ça­lı­şıb onu si­zin əli­niz­dən ala­cağıq. Mə­nim­sə ona ca­va­bım o ol­du ki, 100 il də bun­dan so­nra bu ar­zu­nu­za çat­may­acaq­sı­nız. Biz bu gün döv­lə­tin kö­məyi ilə bütün qayğı­la­rı­mız­dan azad olun­mu­şuq. İn­di bi­zə qa­lan bu sə­nə­ti da­ha də­rin­dən öy­rə­nib, təb­liğ et­mək­dir. Şi­raz ta­rı­nı Sa­dıqcan si­nə­si­nə qal­dır­dı­q­dan so­nra o, dün­yaya Azər­baycan ta­rı ki­mi ta­nın­dı.

- Son­da si­zi Qur­ban Bay­ra­mı müna­si­bə­ti­lə tə­b­rik edi­rik...

- Biz də bütün xal­qı­mı­zı bu müqəd­dəs bay­ram müna­si­bə­ti­lə tə­b­­rik edi­rik. Al­lah bütün qur­ban­la­rı­nı­zı qə­bul et­sin.