OYUNÇUNUN DƏYƏRİ

İl­lər ötdükcə id­man da dəy­i­şir. Müxtə­lif id­man növ­lə­rin­də qə­lə­bə qa­za­nan in­san­la­rın qa­zancı na­iliyyət­lə­rin­dən da­ha çox müza­ki­rə olu­nur. Əv­vəl­lər fut­bol­çu və onun gö­s­tər­diyi oy­un diq­qət mər­kə­zin­də olur­du­sa, in­di fut­bol­çu­nun qa­zancı gündə­mi zəbt edir. Bütün dünya­da fut­bol klub­la­rı şir­kət, fut­bol­çu isə onun məh­su­lu ki­mi tə­q­dim olu­nur. Fut­bol­dan da­nı­şan­da, heç şübhə­siz ki, top us­ta­la­rı­na ve­ri­lən pul­lar və on­la­rın qiy­mə­ti hər bir azar­ke­şin ma­rağın­da­dır.

Dünya ba­za­rın­da fut­bol­çu­la­rın qiy­mə­ti­ni "Trans­fer­markt" say­tı araş­dı­rır. Bu sayt oy­un­çu­nun də­qiq qiy­mə­ti­ni müəyyən­ləş­dir­mir. Sa­dəcə, "Trans­fer­markt" fut­bol­çu­nun çı­xış et­diyi çem­pi­o­nat, oy­na­dığı oy­un­la­rın sayı­na gö­rə ona qiy­mət qoy­ur.

Say­tın he­sab­la­ma­la­rı­na gö­rə, Azər­baycan Premyer Li­qa­sı­nın yer­li­lə­ri ara­sın­da ən ba­ha­lı fut­bol­çu­su Rə­şad Sa­dı­qov­dur. Mil­li­mi­zin və "Qa­ra­bağ" klu­bu­nun ka­pi­ta­nı­nın dəy­ə­ri 650 min av­ro­dur. Ötən il­lə müqay­i­sə­də Rə­şa­dın qiy­mə­ti 350 min av­ro aşağı düşüb. Mil­li­nin əsas qa­pı­çı­sı Ka­m­ran Ağay­e­vin qiy­mə­ti isə 500 min av­ro­dur. Mil­li­mi­zin müda­fi­ə­çi­si Ma­hir Şükürov və Rus­lan Abı­şov da heç ucuz sayı­la bil­məz - hər bi­ri 400 min av­ro dəy­ə­rin­də­dir. Müda­fiə xət­tin­də nis­bə­tən aşağı qiy­mə­tə Mak­sim Med­ve­dev (300 min av­ro) və El­nur Al­lah­ver­diy­ev (250 min av­ro) trans­fer olu­na bi­lər.

Ya­rımmüda­fiə xət­ti­nə gə­lincə, ən ba­ha­lı fut­bol­çu­lar El­vin Məm­mə­dov və Əf­ran İs­mayı­lov sayı­lır­lar - hər bi­ri 400 min av­ro. Ra­hid Əmir­qu­liy­ev və Ca­vid Hüsey­no­vun qiy­mə­ti 350 min av­ro­dur, Va­qif Ca­va­dov­la Vüqar Na­di­ro­vu isə sayt 300 min dəy­ə­rin­də qiy­mət­lən­di­rib. Ye­ni­dən mil­liyə çağı­rı­lan Rə­şad Sa­di­qo­vu hey­ə­tin­də gör­mək is­təy­ən klub  250 min av­ro­dan ke­ç­mə­li­dir, mil­li­mi­zin türkiy­ə­li le­g­i­o­ne­ri Əli Gök­də­mi­rə isə sayt 100 min av­ro qiy­mət qoy­ub.

Hücum xət­ti­nə gə­lincə, bu möv­qe­də ən ba­ha­lı fut­bol­çu Ci­han Öz­ka­ra­dır - 400 min av­ro. Bra­ni­mir Su­ba­şiç və Ca­vid İmam­ver­diy­e­vin qiy­mə­ti 350 min av­ro, Ra­uf Əliy­e­vin isə 200 min av­ro­dur.

Ümu­mi­lik­də isə Azər­baycan mil­li ko­man­da­sı­nın qiy­mə­ti adı­nı çək­mə­diy­i­miz di­g­ər oy­un­çu­lar­la bir­lik­də 8 milyon 950 min av­ro­dur. Azər­baycan Premyer Li­qa­sı­nı­nın qiy­mə­ti isə mil­li­dən xey­li ba­ha­dır - 50 milyon 775 min av­ro.

Azər­baycan fut­bo­lun­da ən böyük sirr fut­bol­çu­la­rın qa­zancıy­la bağlı­dı. Klub­lar heç vaxt trans­fe­rə gö­rə ödə­dik­lə­ri pu­lu icti­ma­iyyə­tə açıq­la­mır. Sə­bəb fut­bol­çuya xərclə­nən pu­lun mi­q­da­rı­nı di­g­ər ko­man­da­lar­dan giz­li sax­la­ma­q­dır. Av­ro­pa­da, eləcə də dünya­nın di­g­ər öl­kə­lə­rin­də trans­fer­lə­rin qiy­mə­ti mət­bu­at­da dərc olu­nur və bə­zən tən­qid­lər­dən so­nra oy­un­çu­nun qiy­mə­ti hət­ta aşağı en­di­ri­lir. Çünki qiy­mə­tin sirr sax­la­nıl­ma­sı­nın bir sı­ra mən­fi nə­ticə­lə­ri olur. Azər­baycan­lı fut­bol­çu bir ne­çə klub­la ey­ni za­man­da da­nı­şıq apa­rır və son­da ona da­ha çox pul ve­rən tə­rə­f­lə müqa­vi­lə im­za­layır. Ən vacib mə­qam le­g­i­o­ner li­mi­tiy­lə bağlı­dır. Req­la­men­tə əsa­sən mil­li çem­pi­o­nat­da hər ko­man­da mey­da­na 7 əcnə­bi ilə ya­na­şı, 4 yer­li fut­bol­çu çı­xa­ra bi­lər. Start hey­ət­də mey­da­na çı­xan yer­li fut­bol­çu­lar­dan bi­ri­nin ya­şı 21-i ke­ç­mə­mə­li­dir. Öl­kə­də sə­viyyə­li yer­li fut­bol­çu­la­rın sayı az­dır. Məhz bu amil yer­li fut­bol­çu­la­rın qiy­mə­ti­ni süni şə­kil­də qal­dı­rır. Mə­sə­lən, yığma­nın qa­pı­çı­sı Ka­m­ran Ağay­ev. "Xə­zər-Lən­kə­ran" klu­bu­nun rəh­bər­liyi ilə yo­la get­məy­ən Şa­b­ran­lı qol­ki­per karye­ra­sı­nı "Ba­kı" klu­bun­da da­vam et­dir­məyə qə­rar ver­di. Nə­ticə­də, Ağay­ev heç nə itir­mə­di. Lən­kə­ran­da al­dığı pu­lu in­di pay­taxtda qa­za­nır. Ka­m­ran yax­şı bi­lir ki, Azər­baycan­da onun al­ter­na­ti­vi az­dır. Yer­li fut­bol­çu­lar bi­lir ki, on­suz da ona eh­tiy­ac var. Hər ko­man­da mey­da­na 4 yer­li fut­bol­çu çı­xar­ma­lı­dır. Hər oy­un­çu­nun da heç ol­ma­sa, 1 əvə­ze­dici­si ol­ma­lı­dır ki, fut­bol­çu zə­də­lən­diyi hal­da onu əvəz­lə­mək im­ka­nı ol­sun. Yüksək mə­vacib yer­li fut­bol­çu­la­rı xa­rici öl­kə­lə­rə get­məyə qoy­mur. Baş­qa öl­kə­də oy­na­dığı za­man on­dan da­ha çox məşq və ha­zır­lıq tə­ləb olu­nur. Üstə­lik, ora­da rə­qa­bət da­ha güclüdür. Be­lə­də sı­ra­vi azər­baycan­lı fut­bol­çu hə­min pu­lu öz öl­kə­sin­də qa­zan­mağı da­ha məq­sə­də­uyğun he­sab edir. Bu­na gö­rə də xa­ricdə oy­nay­an fut­bol­çu­la­rı­mız bar­maq­la sayı­lır. Bu mə­na­da Rus­lan Abı­şo­vu fər­q­lən­dir­mək olar. "Xə­zər-Lən­kə­ran"da yax­şı mə­vacib alan mil­li­nin oy­un­çu­su da­ha az mə­vaci­bə Ru­siy­a­nın "Ru­bin" klu­bun­da oy­na­mağa ra­zı­lıq ver­di. Gənc fut­bol­çu per­spek­tiv ba­xı­mın­dan da­ha güclü Ru­siya premyer-li­qa­sı­nı seç­di.

Azər­baycan mil­li­si­nin sa­biq fut­bol­çu­su Ra­il Mə­li­kov trans­fer qiy­mət­lə­ri ha­q­da bun­la­rı de­di: "Azər­baycan­da fut­bol­çu­la­rın qiy­mə­ti müza­ki­rə za­ma­nı də­qiq­lə­şir. Tə­bii ki, hər oy­un qol vu­ran fut­bol­çu­nun qiy­mə­ti da­ha ba­ha olur. Ək­sər hal­lar­da fut­bol­çu­la­rın me­nece­ri ol­mur. Trans­fer­lə bağlı da­nı­şıq­la­rı özümüz bir­ba­şa klub rəh­bər­liyi ilə apa­rı­rıq."

İd­man­da vacib mə­qam­lar­dan bi­ri id­man­çı­nın ma­liyyə işi­nə qa­rış­ma­ma­sı­dır. Fut­bol­da, adə­tən, bu işi me­necer­lər görür. On­lar klub rəh­bər­liyi ilə bütün ma­liyyə mə­sə­lə­lə­ri­ni də­qiq­ləş­di­rir və fut­bol­çuya yal­nız müqa­vi­ləyə im­za at­maq qa­lır. Uzun müddət­dir me­necer ki­mi ça­lı­şan Sə­bu­hi Sə­fiy­ar­lı bil­di­rib ki, in­di ək­sər fut­bol­çu­lar me­necer­lə iş­ləy­ir­lər. "Ba­şa düşürlər ki, on­la­rın işi oy­na­ma­q­dır. Ma­liyyə mə­sə­lə­si­ni me­necer­lər həll et­sə, da­ha yax­şı olar. Bu hal­da on­la­rın hüquq­la­rı­nı da me­necer­lər qo­ru- y­ur", - deyə S.Sə­fiy­ar­lı bil­di­rib.

O, fut­bol­çu­la­rın qiy­mət qal­dır­ma­sı­nı be­lə iz­ah et­di: "İlk ola­raq qeyd edim ki, Rə­şad Sa­di­qo­vu ha­zır­da Azər­bayca­nın ən yax­şı fut­bol­çu­su sayı­ram. Bu mə­na­da onun ən ba­ha­lı fut­bol­çu ol­ma­sı nor­mal­dır. Di­g­ər tə­rəf­dən, Azər­baycan­da trans­fe­rə gö­rə fut­bol­çuya pul ödən­mir. Adə­tən, bu məb­ləğ fut­bol­çu­nun baş­qa klub­la müqa­vi­lə­si ol­duğu hal­da ve­ri­lir. Biz­də bütün ra­zı­laş­ma­lar qı­samüddət­li olur. Fut­bol­çu­lar 1, mak­si­mum 2 il­lik müqa­vi­lə­nin tə­rəf­da­rı­dır. Be­lə olan­da ye­ni müqa­vi­lə­də qiy­mə­ti qal­dır­maq olur. Və ya baş­qa klu­ba ba­ha qiy­mə­tə ke­ç­mək mümkündür. Am­ma müqa­vi­lən var­sa heç ye­rə ge­də bil­mir­sən. Azər­baycan klub­la­rı da müqa­vi­lə­si ol­may­an fut­bol­çuy­la ma­raq­la­nır. Çünki, az xərcə düşmək is­təy­ir. Bə­zən baş­qa klub­la olan müqa­vi­lə­ni həll et­məyi fut­bol­çu­nun öz öh­də­si­nə bu­ra­xır­lar".

Be­lə­lik­lə, ha­zır­da Azər­baycan fut­bol­çu­la­rı ara­sın­da ən çox mə­vacib alan­lar mə­lum ol­du. Unut­may­aq ki, ye­ni müqa­vi­lə­də­ki il­lik qa­zanc fut­bol­çu­la­rın oy­u­nun­dan ası­lı­dır. Yax­şı oy­un­la qiy­mət qal­xan ki­mi, pis oy­un­la da aşağı düşə bi­lər. Fut­bol­da sta­bil qa­zanc gö­s­tər­diy­in oy­u­nun key­fiyyə­tin­dən ası­lı­dır.