
MÖHTƏŞƏM CAZ
Dünyaca məşhur şəxslər Bakı və Beynəlxalq Caz Festivalında səsləndirilən musiqi haqqında təəssüratlarını bölüşürlər
Müəllif: Nərminə VƏLİYEVA Bakı
Caz demokratikliyi ilə gözəldir. O, auditoriyanı birləşdirir". Məşhur amerikalı saksofonçu Kenni Qarret Beynəlxalq Caz Festivalındakı çıxışını bu fikirlə tamamlayıb. Həqiqətən də bu inanılmaz emosional və gözəl musiqi 10 gün ərzində - Bakı festivalı məhz bu qədər davam edib - həm çoxsaylı tamaşaçıları, həm də bir çox dünya ölkələrindən Bakıya gəlmiş musiqiçiləri birləşdirdi. Festivalın açılış mərasimində çıxış edən Azərbaycanın mədəniyyət və turizm naziri Əbülfəs Qarayev son illər ölkədə caz musiqisinin təbliğinə xüsusi diqqət göstərildiyini bildirib.
Bakının ən vacib musiqi hadisələrindən biri olan bu festivalın qonaqları arasında məşhur fransız aktyoru Jerar Depardye də olub. "Mən buraya dostlarımı görmək üçün gəlmişəm. Azərbaycanda mənim çoxlu sayda tanışlarım var. Amma caz da əladır. Cazı çox sevirəm. Odur ki, mənim Bakıya gəlməyim üçün bu cür səbəblər var", - deyə aktyor jurnalistlərə açıqlamasında bildirib.
Yeri gəlmişkən, festival çərçivəsində konsertlər dörd məkanda keçirilib: Heydər Əliyev Sarayı, Beynəlxalq Muğam Mərkəzi, Bakı Caz Mərkəzi və Rəşid Behbudov adına Dövlət Mahnı Teatrı.
Dahi improvizatorlar
Festival məşhur tenor-saksofonçu Coşua Redmanın rəhbərlik etdiyi amerikalı kvartetin çıxışı ilə başlayıb. Musiqiçi "R+" jurnalına açıqlamasında Bakını çox bəyəndiyini söyləyib. "Burada sanki hər kəs musiqi ilə nəfəs alır", - deyə o, qeyd edib.
Kvartetin tərkibində Aaron Qoldberq (fortepiano), Ruben Roqers (kontrabas) və Qreqori Xatçinson (zərb) çıxış edirdilər. Onlar yeni caz musiqiləri və Coşua Redmanın ansambl üçün yazdığı əsərləri, eyni zamanda, amerikalı musiqiçinin bu il buraxılmış lirik balladalardan ibarət "Walking shadow" albomundan olan seçmə mahnıları ifa ediblər. Redman 90-cı illərdə məşhurlaşmış, bir çox improvizatorla çalışmış, publika və tənqidçilər tərəfindən qəbul edilmiş musiqiçilərdəndir.
Sən demə, Mosartla Şopen caz mahnıları ilə bir-birinə əla uyğun gəlir. Bunu Mircavad Cəfərovun rəhbərliyi ilə "Cəngi" "caz-band"ı nümayiş etdirdi. "Mən caz və muğamın bənzər olduğunu anladıqda ağlıma belə bir konsert proqramı ilə çıxış etmək ideyası gəldi. Onların hər ikisində improvizasiya var. Oğlum tarda klassik musiqilər ifa etdikdə mənə elə gəldi ki, sanki o, caz ifa edir", - deyə "R+" jurnalına açıqlamasında Mircavad Cəfərov bildirib.
Bakı Beynəlxalq Caz Festivalı çərçivəsində Beynəlxalq Muğam Mərkəzində azərbaycanlı və alman musiqiçilərin konserti də olub. Konsertdə Əfqan Rəsul (fortepiano), Ruslan Hüseynov (bas-gitara) və Samuel Rorera (zərb) çıxış ediblər. Qeyd edək ki, "BMW Jazz Award 2013" mükafatının sahibi olan barabançı Samuel Rorer digər layihələrin tərkibində "ECM Records" albomları da buraxır. Bu, kvartetin digər üzvlərinə də aiddir. Əlbəttə ki, bunu yüksək keyfiyyət və peşəkarlığın göstəricisi saymaq olar.
Əfqan Rəsul IV Respublika Pianoçular Müsabiqəsi laureatıdır (2004-cü il, 1-ci yer). Pianoçu tamaşaçıların yadında 2005-2012-ci illərdə Bakı Beynəlxalq Caz Festivallarındakı çıxışları ilə qalıb. 2011-ci ildə o, Permdə (Rusiya) keçirilən caz festivalında iştirak edib, 2012-ci ildə isə "Montreux jazz festival"da yarımfinalçı olub.
Bakıda "Qremmi" mükafatı laureatı Kenni Qarret də çıxış edib. O, Bakıya dünya turnesi çərçivəsində gəlib. Qarretin sonuncu "Pushing the world away" albomu təzəlikcə çıxıb. "Hər şey dəyişir. Musiqi də dəyişir, dünya da, insanlar da. Dyuk Ellinqton, Maylz Devis kimi dahilər olub. Amma bu, keçmişdə qalıb. Bu gün onların varisləri var - şöhrət, ənənə, ustalıq. Mənə elə gəlir ki, bu gün musiqi istiqamətlərini müəyyənləşdirməkdə seçim imkanları var. Caz da istisna deyil - o, möhtəşəmdir! Cazda başlıcası enerjinin zal ilə səhnə arasında axmasıdır. Cazda rampalar yoxdur. Odur ki, improvizasiyalarda hər kəs iştirak edir. Caz demokratikliyi ilə gözəldir. O, auditoriyanı birləşdirir", - deyə Kenni Qarret təəssüratlarını "R+" ilə bölüşərkən bildirib.
Cazın əfsanələri
Heydər Əliyev Sarayında keçirilən möhtəşəm konsert festivalın son akkordu olub. Bakılılar və paytaxtın qonaqları qarşısında müasir cazın əsas romantiklərindən olan Bob Ceyms və caz musiqisinin əfsanəsi Devid Senborn çıxış ediblər. Məşhur amerikalı caz pianoçusu, bəstəkar, aranjmançı, prodüser Bob Ceyms jazz fusion, crossover jazz, smooth jazz istiqamətlərinin əsasını qoyanlardandır. O, müntəzəm olaraq caz festivallarında çıxış edir, "Four play" kvartetinin tərkibində qastrollara yollanır. Ceymsin hər bir yeni işi müasir caz dünyasında hadisəyə çevrilir.
Devid Senborna gəlincə, o da bütün dövrlərin ən dahi saksofonçularındandır. Amerikalı musiqiçi altıqat "Grammy Awards" mükafatçısıdır. Son bir neçə onillikdə o, saksofonda ifa və ən müxtəlif istiqamətlərə məxsus çoxsaylı musiqiçilər üçün istiqamətverici olub.
Festival çərçivəsində dünyaca məşhur musiqiçilər Avişai Kohen, Markus Miller, Kristof Çex, Aleksandr Maşin və digərlərinin iştirakı ilə konsertlər keçirilib. Konsert proqramı ilə çıxış edənlər arasında tanınmış Azərbaycan ifaçıları Salman Qəmbərov, Emil Əfrasiyab və digər gənc və istedadlı caz musiqiçiləri də olublar.
Azərbaycan cazının əsası ötən yüzilliyin 30-cu illərinin sonlarında dahi musiqiçilər Ni-yazi və Tofiq Quliyev tərəfindən yaradılmış, "Dövlət caz orkestri" kimi tanınan Dövlət Estrada Orkestri ilə qoyulub. Orkestrin ilk konsert proqramına klassik caz musiqiləri ilə yanaşı, Niyazi və Tofiq Quliyevin mahnıları da əlavə edilmişdi. 1941-1945-ci illərdə və müharibədən sonrakı dövrdə Dövlət Caz Orkestrinə bəstəkar Rauf Hacı-yev rəhbərlik edib. 50-60-cı illərdə isə SSRİ-nin Qərbə qarşı yönəlmiş təbliğat maşını ölkədə bu musiqi janrının inkişafına ciddi zərbə vurdu. 1960-cı illərdə Qara Qarayev, Niyazi, Tofiq Quliyev və Rauf Hacıyev kimi musiqiçilərin dəstəyi və rəhbərliyi ilə Azərbaycanda estrada və caz musiqisi ikinci ömrünü yaşamağa başladı. Həmin illərdə Rafiq Babayev tərəfindən "Qaya" vokal kvarteti yaradıldı, nəhayət, Vaqif Mustafazadənin erası başladı.
MƏSLƏHƏT GÖR: