"SİZ BU YOLU DAVAM ETDİRMƏLİSİNİZ"

Ötən il Azər­bayca­nın Bal­tikya­nı öl­kə­lər­lə da­ha da ya­xın­laş­ma­sı ilə yad­da qal­dı. Azər­bayca­nın bu is­ti­qa­mət­də­ki xa­rici siy­a­si stra­te­g­iy­a­sın­da Xor­va­tiy­aya xüsu­si diq­qət ay­rı­lır. Bəs, Xor­va­tiya Azər­baycan­la əmək­daş­lığı necə görür? "R+"jur­na­lı­nın bu və di­g­ər su­al­la­rı­na Xor­va­tiy­a­nın sa­biq pre­zi­den­ti Ste­pan MESİÇ ca­vab ve­rib.

- Cə­nab Me­siç, Xor­va­tiya ilə Azər­baycan ara­sın­da müna­si­bət­lə­rin ha­zır­kı sə­viyyə­si­ni necə xa­rak­te­ri­zə edər­di­niz?

- Bu müna­si­bət­lə­rin in­ki­şa­fı hə­lə mən və­zi­fəyə gəl­məz­dən əv­vəl baş­layıb və onu doğru is­ti­qa­mə­tə yö­nəl­tmək­də çox ma­raq­lı idim. Ha­zır­da öl­kə­lə­ri­miz ara­sın­da yax­şı siy­a­si müna­si­bət­lər var. Am­ma bu, bi­­zim müza­ki­rə et­diy­i­miz hər bir mə­sə­lə­də ra­zı­lığa gəl­mə­li ol­duğu­mu­zu gö­s­tər­mir.

İq­ti­sa­di müna­si­bət­lə­ri­miz­ mö­v­cud po­ten­si­a­la ca­vab ver­mir. Biz bu is­ti­qa­mət­də hə­lə çox iş­lə­mə­li-y­ik. "Biz" de­dik­də hər iki tə­rə­fi nə­zər­də tu­tu­ram. Am­ma ha­zırkı və­­ziyyə­tin mə­su­liyyə­ti­nin Xor­va­tiya tə­rə­fi­nin üzə­ri­nə düşdüyünə de­mək olar ki, əmi­nəm.

- De­mək, siz Azər­bayca­na öz re­g­i­o­nu­nuz­da mühüm yer ayı­rır­sı­nız?

- Azər­baycan re­g­i­on­da apa­rıcı rol oy­naya bi­lər və müəyyən mə­na­da ar­tıq bu­nu edir. Əl­bət­tə ki, həll edil­mə­miş qa­lan sər­həd mə­sə­lə­lə­ri, bə­zi qon­şu öl­kə­lər­lə müna­si­bət­lər­də­ki prob­lem­lər Azər­bayca­na üzə­ri­nə düşən ro­lu oy­na­ma­q­da ma­ne olur. Bu, yal­nız Azər­bayca­na dey­il, bütünlükdə re­g­i­o­na zə­rər ve­rir.

- Vilnüsdə ke­çi­ri­lən "Şərq tə­rəf­daş­lığı" sam­mi­ti Aİ-nin post­so­vet mə­ka­nın­da­kı ma­raq­la­rı uğ­run­da müba­ri­zəyə ha­zır ol­ma­dığı­nı gö­s­tər­di. Azərbaycanın Av­ro­pa üçün əhə­miyyə­ti­ni necə qiy­mət­lən­di­rir­si­niz?

- Şübhə­siz ki, Azər­baycan Av­ro­pa üçün vaci­b­dir. Am­ma bu, re­- g­i­o­­nu­nuz­da Aİ ilə Ru­siya ara­sın­da­kı rə­qa­bət­də əks olun­ma­ma­lı­dır. Azər­­bayca­nın çox müdrik xa­rici siy­a­sə­ti var. Siz Av­ro­pa­nın özünüz üçün nə qə­dər vacib ol­duğu­nu bi­lir, ey­ni za­man­da onu da an­layır­sı­nız ki, öz ma­raq­la­rı olan Ru­siya ki­mi föv­qəl­döv­lə­ti nə­zə­rə al­ma­maq da müm­kün dey­il. Be­lə­lik­lə, siz bey­nəl­xalq are­na­da bu iki vacib  amil arasında ba­lan­sı sax­layır­sı­nız. Mə­nim fi­k­ri­mi bil­mək is­təy­ir­si­niz­sə, siz bu y­o­lu da­va­m et­dir­mə­li­si­niz.

- Avropanın Cənubi Qafqaz­da,  o cümlə­dən Azər­baycan­da­kı siy­a­sə­ti, adə­tən, bu cür olur: öl­kə­nin əhə­miyyə­ti ha­q­da çox da­nı­şı­lır, am­­ma re­g­i­o­nal təhlükə­siz­lik­lə bağlı son də­rəcə zə­if möv­qe nü­may­iş et­di­ri­lir. Hal­bu­ki, Avro­pa Par­lamentində son il­lər ər­zin­də Qa­ra­bağla bağlı bir ne­çə­ qət­na­mə qə­bul edi­lib. Fi­k­ri­nizcə,  av­­ro­pa­lı­lar Dağlıq Qarabağ mü­na­qi­şə­si­nin həl­lin­də rol oy­naya bi­­lər­lər­mi?

- Bə­li, av­ro­pa­lı­lar bu prob­le­min həl­lin­də öz rol­la­rı­nı oy­na­ma­lı­dır­lar. Am­ma eti­raf edil­mə­li­dir ki, on­lar hə­lə bu ro­lun öh­də­sin­də­n g­ə­lə ­bil­mir­lər. "Av­ro­pa­nın xa­rici siy­a­sə­ti" dey­i­lən siy­a­sət hə­lə ki, mö­vcud de­y­il. Bu ha­q­da da­nı­şı­rıq. Am­ma mə­sə­lə kon­kret mə­sə­lə­lə­rə və prob­lem­lə­rə çat­dı­q­da, it­ti­fa­qın üzvü olan hər bir döv­lət, ilk növ­bə­də, öz ma­raq­la­rı­nı güdür. Baş­qa söz­lə, Av­ro­pa­ xa­rici­ siy­a­sət­də hə­lə də ey­ni­li­- y­i­ni tap­mayıb. Nə qə­dər­ ki, bu və­ziyyət da­vam edəcək, o, bey­nəl­xalq müna­si­bət­lər­də zə­if amil olacaq.

- Ya­xın ke­ç­miş­də Xor­va­tiya da Bal­kan­lar­da­kı müna­qi­şə­lər­dən çox əziyyət çə­kib. Bu mə­na­da si­zin Dağlıq Qa­ra­bağ müna­qi­şə­si­nin həl­li­ni necə gördüyünüzü bil­mək ma­raq­lı olar­dı. Siz qan­lı­ mü­na­qi­şə ya­şa­mış Xor­va­tiy­a­nın pre­zi­den­ti ki­mi, azər­baycan­lı­lar­la er­mə­ni­lə­rin ey­ni re­g­i­on­da dinc şə­kil­də ya­şa­ma­sı­nın mümkün ol­ma­dığı­nı dey­ən Er­mə­ni­s­ta­nın sa­biq pre­zi­den­ti Ro­bert  Ko­çaryan ki­mi şəx­slə­rə nə ca­vab ve­rər­di­niz?

- Açıq da­nı­şacağam: bu, non­sen­s­­­dir. Bu iki xal­qın ey­ni re­g­i­on­da ya­şa­ma­sı­nı is­tis­na edəcək heç bir sə­bəb yox­dur. Hər hal­da, qey­ri-mü­əyyən müha­ri­bə şə­ra­i­tin­də ya­şa­mağı, ömürlə­ri­ninə sülh, nə hərb şə­ra­i­tin­də ke­çir­məyi azər­baycan­lı­lar da is­təmir, er­mə­ni­lər də. Siz da­­nı­şıq­lar apar­ma­lı­sı­nız. Yu­qos­la­viy­a­nın dağıl­ma­sı ilə nə­ticə­lən­miş müha­ri­bə­lə­rə əsas­la­na­raq, hər za­man dey­i­­rəm ­ki, 10 il­lik­lər­lə da­nı­şıq­lar apar­­maq 10 gün müha­ri­bə apar­­ma­q­dan yax­şı­dır. Nə­hay­ət, sa­dəcə, Av­ro­pa İt­ti­fa­qın­dan nümu­nə götürün. Onun hə­də­fi ən müxtə­lif döv­lət­lə­rin yer al­dığı qi­tə­nin bir­ləş­di­ril­mə­si­dir. Bu döv­lət­lər ta­rix­lə­rin­də çox  müşaribələr a­pa­rıb­lar, on­­la­rın xal­qla­rı heç za­man sülh şə­ra­i­tin­də y­a­şaya bil­məy­əcək­lə­ri­ni düşünüblər. Am­ma bu, mümkün olub. On­da nə­dən ey­ni şey siz­də də alın­ma­sın?