MUĞAM AKADEMİYASI

Abgül Ər­zul­la oğlu Mir­zə­liy­ev Azər­baycan mu­ğa­mı­nın gənc si­ma­la­rın­dan bi­ri­dir. 27 noy­abr 1986-cı il­də Şa­ma­xı ray­o­nu­nun Şıx­zər­li kən­din­də ana­dan olub. Həy­a­tı­nı muğam sə­nə­ti­nə bağlay­an Abgül, 2007-ci il­də Hey­dər Əliy­ev Fon­du­nun də­s­təyi ilə ke­çi­ri­lən "Muğam müsa­bi­qə­si"ndə iş­ti­rak edib və ikinci ye­ri qa­za­nıb.

2009-cu il­də Asəf Zey­nal­lı adı­na Mu­si­qi Kol­leci­ni bi­ti­rib, Ba­kı Mu­si­qi Aka­de­miy­a­sı­na qə­bul olu­nub və xa­nən­də Za­bit Nə­bi­za­də­dən dərs alıb. "Sübhün sə­fi­ri" fil­min­də aktyor ki­mi yer alıb.

Jur­na­lı­mı­za müsa­hi­bə­sin­də Abgül öz ya­ra­dıcı­lığı, us­tad­la­rı, həm­kar­la­rı, ümu­miyyət­lə, mu­ğam sə­nə­ti­lə bağlı fi­kir­lə­ri­ni bölüşüb.

- Adə­tən, gənc­­lər es­t­ra­da, pop mu­si­qi­si­nə da­ha çox ma­raq gö­s­tə­rir­lər. Necə ol­du ki, Siz muğam ki­mi ağır mu­si­qi ja­n­rı­nı seç­di­niz?

- Muğa­ma ma­rağım uşaq vax­tın­dan var idi. Düzdür, di­g­ər adı­nı çək­diy­i­niz janrla­rı da çox se­vi­rəm. Am­ma muğam mə­nim üçün da­ha əziz­dir. Və elə o ma­rağın say­ə­sin­də də bu ja­n­rı öy­rən­məyə ça­lış­mı­şam. Bu hə­vəs və se­vgi ilə də 2005-ci il­də Şa­ma­xı Hu­ma­ni­tar Kol­leci­nə da­xil ol­dum və ora­da Ca­mal Da­da­şov­dan dərs al­dım. 2007-ci il­də isə Hey­dər Əliy­ev Fon­du­nun də­s­təyi ilə ke­çi­ri­lən Muğam te­le­vi­ziya müsa­bi­qə­sin­də iş­ti­rak üçün sə­nəd­lə­ri­mi tə­q­dim et­dim və Şa­ma­xı­dan iş­ti­rak üçün oraya qə­bul edil­dim. Elə bu müsa­bi­qə say­ə­sin­də də kol­lecdə­ki təh­si­li­mi köçürmə yo­lu ilə Asəf Zey­nal­lı adı­na Mu­si­qi Kol­lecin­də Za­bit Nə­bi­za­də­nin sin­fin­də da­vam et­dir­dim. Müsa­bi­qə ba­şa çat­dı­q­dan so­nra isə kon­ser­va­to­riy­aya da­xil ol­dum və ora­da­kı təh­si­li­mi də uğur­la ba­şa vur­dum. Us­tad­la­rı­mı­zı din­lə­mi­şəm və on­lar­dan nə­sə öy­rən­məyə ça­lış­mı­şam. Ağır­lığa gə­lincə isə muğam çox san­bal­lı mu­si­qi­dir. Onu ifa et­mək də gənc üçün mə­su­liyyət­li bir şey­dir. Bun­la­ra bax­may­a­raq, ifa­çı gənclər ola­raq, muğa­mı din­ləy­ən gənclə­ri gördükdə isə da­ha da hə­vəs­lə­ni­rik. Bir şeyi də qeyd edim ki, əg­ər in­sa­nın qa­nın­da az da ol­sa, azər­baycan­lı qa­nı var­sa, və­tə­ni­ni se­vir­sə, o in­san mütləq muğa­mı da se­vir.

- Us­tad xa­nən­də­lə­rin ək­sə­riyyə­ti elə he­sab edir ki, so­lo ifa edib efi­rə çı­xan gənclər­lə muğam müsa­bi­qə­sin­də efi­rə çı­xan gənclər ara­sın­da fərq var. On­la­rın fi­k­rincə, xa­nən­də­nin ot­uz ilə ge­dəcəyi yo­lu muğam müsa­bi­qə­si­nin gənclə­ri dörd, al­tı ay ər­zin­də ke­çir­lər. Bu si­zin üçün də be­lə ol­du­mu?

- Bu söz­də hə­qi­qət var. Mə­sə­lən, biz gənclər dər­sdə is­tər "Bay­a­tı-şi­raz"ı, is­tər "Rast"ı və ya­xud da di­g­ər­­lə­ri­ni öy­rə­ni­rik am­ma onu ta­ma­şa­çı­la­ra tə­q­dim et­mək şan­sı­mız ol­mur. Am­ma bu müsa­bi­qə sa­hə­sin­də öy­rən­diy­i­mi­zi gö­s­tər­mək və bir həf­tə ər­­zin­də ye­ni muğam öy­rən­mək şan­sı­nı əl­də et­dik. Ça­lı­şır­dıq ki, gə­lən çı­­xı­şı­mı­za ki­mi ye­ni qə­zəl­lər, mu­ğam­lar öy­rə­nək. Elə bu­nun üçün də həm öz adım­dan, həm də di­g­ər gənc həm­kar­la­rım adın­dan Hey­dər Əliy­ev Fon­du­nun rəh­bə­ri Meh­ri­ban xa­nım Əliy­e­vaya tə­şəkkürümü bil­di­ri­rəm. Bu müsa­bi­qə bi­zim üçün böyük mək­təb, hət­ta dey­ər­dim ki, aka­de­miya ol­du.

- Muğam müsa­bi­qə­si­nə qa­tıl­ma­say­dı­nız, qı­sa müddət ər­zin­də bu qə­dər po­pulyar ola bi­lər­di­niz­mi?

- Xeyr inan­mı­ram ki, muğam mü­sa­bi­qə­sin­dən kə­nar­da bu qə­dər qı­sa müddə­tə xalq tə­rə­fin­dən be­lə ta­nı­nar­dıq. Us­tad­la­rı­mı­zın da de­diyi ki­mi, müsa­bi­qə bi­zə çox böyük şan­s­lar ver­di. Ən böyük ar­zum da odur ki, Al­lah sə­si­mə dəy­mə­sin və bu sə­nə­tə olan se­vg­i­mi ürəy­im­də azal­mağa im­kan ver­mə­sin. Güc ver­sin ki, bu sə­nət­dən qa­zanc ki­mi yox, sə­nət ki­mi is­ti­fa­də edim. Muğa­ma uşaq vax­tın­dan əl­çat­maz bir zir­və ki­mi bax­mı­şam. Şükür Al­la­ha ki, bu sə­nə­tə əlim ça­tıb.

- Müsa­bi­qə­də ən uğur­lu çı­xı­şı­nız han­sı olub?

- Mə­nim üçün bütün çı­xış­la­rım həy­əca­nım­la, mə­su­liyyə­tim­lə yad­da qa­lıb. Am­ma xal­qı­mız tə­rə­fin­dən gə­lən müna­si­bət­lə­rə və fi­kir­lə­rə bax­­-dı­q­­da hiss edi­rəm ki, "Şir­van şi­kə­s­tə­si" da­ha yad­da­qa­lan olub.

- Xalq ar­ti­s­ti Əli­ba­ba Məm­mə­dov müsa­hi­bə­lə­rin­dən bi­rin­də müsa­bi­qə­dən çı­xan gənclə­rin bir ne­­çə­si­ni tən­qid edib. Onun fi­k­rin­cə, müsa­bi­qə­dən so­nra hə­min ifa­çı­lar öz üzər­lə­rin­də iş­lə­mir, fi­kir­lə­ri­ni ev, ma­şın al­maq ki­mi mə­sə­lə­lər mə­şğ­ul edib. Bir gənc ola­raq, siz ne­cə düşünürsünuz?

- Mən Əli­ba­ba müəl­li­min fi­k­ri ilə ta­ma­mi­lə ra­zıy­am. O, böyük sə­nət­kar­dır. Bi­zə də hə­mi­şə məs­lə­hət gö­rüb ki, özümüzə xid­mət haq­qın­da yox, sə­nə­tə xid­mət haq­qın­da dü­şü­nək. Çünki bu dünya­dan kö­çən­də sə­nət in­sa­nı ya­şa­dır. Am­ma bir mə­qa­mı da qeyd edim ki, muğam­da di­g­ər janrla­ra nis­bə­tən elə də gə­lir yox­dur. Çünki az adam el şən­lik­lə­rin­də bütün toyu muğa­ma, xalq mah­nı­la­rı­na qu­laq asır. Adə­tən, bir-iki ifa ilə ye­kun­laş­dı­rı­rıq. Di­g­ər tə­rəf­dən isə sə­nət ada­mıyıq, bi­zə ev də, ma­şın da la­zım­dır.

- Gənc muğam ifa­çı­la­rı­nın ək­sə­riyyə­ti es­t­ra­da ja­n­rın­da da mah­nı­lar ifa edir. Bəs, siz necə, be­lə bir fi­k­ri­niz var­mı?

- Mən es­t­ra­da­nı da se­vi­rəm. Şərt dey­il ki, ha­mı muğam ifa et­sin. Əsas odur, müğən­ni pro­fes­si­o­nal ifa tə­q­dim et­sin. Am­ma müəyyən fi­kir­lər olur ki, dey­ir­lər, dey­ə­sən, ar­tıq mu­ğa­ma gücü çat­mır, es­t­ra­da oxu­mağa üz tu­tub. Bu, o de­mək dey­il ki, es­-   ­t­ra­­da asan jan­rdır. Sa­dəcə, si­zin də bay­aq qeyd et­diy­i­niz ki­mi muğam bir az ağır sə­nət­dir. Elə ona gö­rə də in­san müəyyən də­rəcə­də tən­qid­lər­dən çə­ki­nir. Len­tə yaz­dır­ma­sam da, el şən­lik­lə­rin­də es­t­ra­da mah­nı­la­rı da ifa edi­rəm.

- "Sübhün sə­fi­ri" fil­min­də də rol al­mı­sı­nız. Tək­lif kim tə­rəf­dən gəl­di?

- Na­dir Axun­dov mə­nə bil­dir­di ki, be­lə bir film var və sə­ni də ora çək­mək is­təy­ir­lər. Mən də məm­nu­niyyət­lə qə­bul et­dim və ora­da Sət­tar ro­lu­nu ifa et­dim. Am­ma bir mə­qam var ki, ora­da­kı ifa­mı bəy­ən­mi­rəm. Çünki mən ora­da fo­no­q­ram ifa et­miş­dim. Düşündüm ki, fo­no­q­ra­mı öz­lə­ri ora­da qoy­acaq­lar. Am­ma fil­mi iz­lə­-y­ən­də gördüm ki, can­lı ifa­mı ol­duğu ki­mi yer­ləş­di­rib­lər. Əg­ər öncə­dən xə­bər edil­səy­di, da­ha ha­zır­lıq­lı ge­dər­dim, çı­xış edər­dim. Ye­nə də be­lə bir fil­mə də­vət et­dik­lə­ri üçün tə­şəkkürümü bil­di­ri­rəm. Bu bir ta­rix­dir. Am­ma hər hal­da in­san da is­təy­ər ki, ta­rix­də qa­lan­da da yax­şı qal­sın.

- Sizcə, gənc yaş­da püxtə­ləş­miş muğam ifa­sı gö­s­tər­mək müm­kün­dür­mü?

- Bi­lir­si­niz, bu su­a­la elə də ge­niş ca­vab ve­rə bil­məy­əcəy­əm. Çünki ada­­ma dey­ər­lər sən əl­li ya­şı­na çat­mı­san ki, dey­ə­sən han­sı yaş­da da­ha püxtə­ləş­miş ifa gö­s­tər­mək olar? Am­ma bir şeyi deyə bi­lə­rəm ki, us­tad­la­rı­mı­zın fi­k­ri­nə gö­rə xa­nən­də ot­uz ya­şa ki­mi öy­rə­nir, ot­uz­dan əl­li ya­şa ki­mi ifa edir, əl­li ya­şın­dan so­nra isə müəyyən is­ti­qa­mət­lə­ri bi­lir. Tə­bii ki, yaş ötdükcə muğa­ma da­ha çox bağla­nır­san, onu dərk edir­sən. Bir də­fə Alim Qa­sı­mo­vun dər­slə­rin­dən bi­rin­də on­dan xa­hiş et­dim ki, mə­nə "Za­bul" muğa­mı­nı öy­rət­sin. Us­tad sə­nət­kar isə bu­nun üçün ya­şı­mın az ol­duğu­nu bil­dir­di. De­di ki, bu muğa­mı ifa et­mək üçün ən azın­dan gə­rək ot­uz ya­şım ol­sun. Çünki onu hiss et­mək la­zım­dır. Us­ta­dı­mız­la ra­zı­laş­dım. Çün­ki yaş ötdükcə muğa­mı da­ha yax­şı hiss et­mək olur.

- Xa­rici öl­kə­lər­də tez-tez­mi sə­fər­lər­də olur­su­nuz?

- Müsa­bi­qə­dən so­nra da­ha tez-tez xa­rici öl­kə­lər­də olur­dum. İn­di bir az azal­sa da, ye­nə müəyyən sə­fər­lə­rə, döv­lət də­və­ti ilə ge­di­rik. Xa­rici ta­ma­şa­çı­la­rın da bi­zim mu­si­qi­mi­zi se­və-se­və din­lə­dik­lə­ri­nin şa­hi­di ol­mu­şam. Muğa­ma olan ma­raq son­suz­dur. Xüsu­si­lə də Cə­nu­bi Azər­baycan­da Tə­b­riz­də ta­ma­şa­çı­la­rın müna­si­bə­ti ta­ma­mi­lə fər­q­li­dir. Ora­da bi­zim ifa­çı­la­rın ha­mı­sı­nı ta­nıyır­lar. Av­ro­pa öl­kə­lə­rin­də isə Alim Qa­sı­mo­vu xüsu­si­lə ta­nıyır­lar. Ümu­miyyət­lə, xa­rici döv­lət­lər­də səh­nəyə çı­xan­da ta­ma­şa­çı­lar iki mu­si­qi­çi və bir ifa­çı­nın səh­nə­də nə edəcək­lə­ri­ni ma­raq­la göz­ləy­ir­lər son­da isə bəy­ən­dik­lə­ri­nin şa­hi­di olur­san. Bu bi­zim muğa­mın seh­ri­dir.

- So­lo kon­sert ver­mək haq­qın­da düşünürsünüzmü?

- Be­lə bir fi­k­rim var. Am­ma mü­əyyən ma­liyyə prob­lem­lə­ri var, on­lar həll olu­nar­sa, in­şal­lah o da olar. Dü­şünürəm ki, bu im­ka­nım olar­sa, ta­ma­şa­çı­la­ra ma­raq­lı ifa­lar tə­q­dim edə bi­lə­rəm.