"DÜNYA NƏZARƏT OLUNMAYAN ƏRAZİYƏ ÇEVRİLƏCƏK"

- Bu günlər­də Ba­kı­da II Ümumdünya Mə­də­niyyət­lə­ra­ra­sı Di­a­loq Fo­ru­mu ke­çirildi. İki il əv­vəl isə bi­rinci fo­rum ol­muş­du. Bu il­lər ər­zin­də, yə­ni in­di­ki fo­ru­ma qə­dər nə ki­mi dəy­i­şik­lik­lər olub və han­sı nailiyyət­lə­rə im­za atı­lıb?

- Bi­rinci fo­rum çox böyük və uğur­lu təd­bir idi. Mən on­da İSESKO-dan təş­ki­lat­çı bi­ri ki­mi iş­ti­rak edir­dim. Bu fo­rum­da isə ye­ni mə­sə­lə­lər müza­ki­rə olun­du. Mə­sə­lən,  İSESKO, Mə­də­niyyt və Tu­rizm Na­zir­liyi bu gün bütün dünya üçün ak­tu­al olan elm  və eti­qad ad­lı ses­siya təş­kil et­di və biz bu gün bütün in­san­lıq üçün vacib olan mə­sə­lə­lə­ri özündəəks et­di­rən sə­nəd ha­zır­la­dıq. Çox in­san­lar düşünür ki,  inam (eti­qad) el­mə heç bir şey edə bil­məz, elm eti­qad və föv­qəl­tə­bii idey­a­lar­dan üstün bir şey­dir. Bu ses­siy­a­da biz iz­ah et­məyə ça­lış­dıq ki,  eti­qad heç də el­mə zidd dey­il.  Müza­ki­rə et­diy­i­miz bu mə­sə­lə fo­ru­ma əla­və­nin ye­ni tə­s­vi­ri­dir. Bun­dan baş­qa, di­g­ər ses­siy­a­lar­da mə­də­niyyət­lər­a­ra­sı di­a­lo­qu, to­le­ran­t­lığı, qar­şı­lıq­lı hör­mə­ti təb­liğ edən və yay­an QHT-lər haq­qın­da da­nı­şıl­dı və biz bur­da güclü tər­kib­lə iş­ti­rak et­dik.  YUNESKO-nun baş ka­ti­bi ma­dam İri­na Bo­ko­va, BMT Si­vi­li­za­siy­a­lar Alyan­sı­nın rəh­bə­ri Na­ser Ab­du­la­ziz, Av­ro­pa Şu­ra­sı­nın nümay­ən­də­si və baş­qa in­sti­tut­lar iş­ti­rak edir­di. Bu onu gö­s­tə­rir ki, fo­rum bu gün in­san­lıq, bə­şə­riyyət üçün çox vaci­b­dir və in­san­lar mə­də­niyyət­lər ara­sın­da­kı prob­lem­lə­ri həll et­mək üçün ye­g­a­nə yol­dur. Çünki di­a­loq­suz biz bir-bi­ri­miz­lə kon­flik­tə gi­rəcəy­ik, bir-bi­ri­miz­lə döyüşəcəy­ik. 

 - Azər­baycan be­lə bir təd­bi­rə ev sa­hib­liyi et­mək­lə nə də­rəcə­də dünya­da baş ve­rən pro­ses­lə­rə tə­sir et­mək gücündə­dir?

- Azər­baycan in­ki­şaf edən öl­kə­dir. Müxtəl­i­f­lik­lə­rə, din­lə­rə, mə­də­niyyət­lə­rə hör­mət edir. Azər­bayca­nın Er­mə­ni­s­tan­dan baş­qa heç kəs­lə prob­le­mi yox­dur. Er­mə­ni­s­tan onun əra­zi­lə­ri­ni  işğ­al edib və bey­nəl­xalq hüqu­qa zidd ge­dib. Azər­baycan sülhse­vər və pro­qres­siv öl­kə ola­raq  bütün idey­a­la­ra,  mə­də­niyyət və din­lə­rə açı­q­dır. Bə­şə­riyyə­tin yax­şı ol­ma­sı uğrun­da əmək­daş­lıq üçün hər kə­səəl­lə­ri­ni açır. Dünya­da böyük rol oy­nayır,  bu və ya baş­qa fo­rum­lar təş­kil et­mək­lə sübut edir ki, müsəl­man­lar dünya­da sülhse­vər, mo­dern və  si­vil in­san­lar­dı­lar. Am­ma tə­əssüflər ol­sun,  bə­zi me­dia müsəl­man­la­rı qa­pa­lı düşüncə­li, ter­ro­rist, təcavüzkar  ki­mi qə­lə­mə ve­rir. Bun­lar bə­zi me­dia va­si­tə­lə­rin­də, sözsüz ki, müvəq­qə­ti dövr edən bir şey­dir. Mən Azər­baycan Re­s­pub­li­ka­sı­nı tə­birk edi­rəm, bu işi da­vam et­dir­mə­si­ni ar­zu­layı­ram və biz hə­mi­şə onun ya­nın­da olacağıq.

Di­a­loq prob­lem­lə­rin həl­li üçün ye­g­a­nə yol­dur. Əg­ər in­san­lar di­a­lo­qa müraci­ət et­mə­sə­lər, döyüşər­lər­sə, tə­ri­qət­çi­liyə yol ve­rər­lər­sə, di­a­lo­qun bütün for­ma­la­rı­na mə­həl qoy­ma­sa­lar, on­da dünya cə­ng­əl­lik şək­lin­də olar. Biz sülhü po­zmaq is­təy­ən is­tə­ni­lən qüvvə­lə­rə qar­şı müba­ri­zə apar­ma­lıyıq ki, bu di­a­lo­qun qar­şı­sı­nı al­ma­sı­nar. Bütün dünya­nın,  re­g­i­o­nun təhlükə­siz­liy­i­ni tə­min et­mə­liy­ik. Bu­na gö­rə də bey­nəl­xalq icti­ma­iyyət is­tə­ni­lən təcavüzün, işğ­a­lın, bey­nəl­xalq qa­nu­na qar­şı çı­xa­nın qar­şı­sı­nı al­maq üçün qə­tiyyət­lə bir­ləş­mə­li­dir. Son­da əg­ər sən bey­nəl­xalq qa­nu­na qar­şı çıx­san, ha­mı da sə­nə qar­şı olacaq.

- De­mə­li di­a­loq­suz yol yox­dur? 

- Bə­li, hə­qi­qə­tən də baş­qa yol yox­dur. Əg­ər hüqu­qu po­zan­la­ra, bey­nəl­xalq qət­na­mə­lə­ri,  xüsu­si­lə BMT TŞ-nin qət­nam­lə­ri­ni həy­a­ta ke­çir­məy­ən­lə­rə tə­sir edil­mə­sə, su­per­güclər aq­res­siy­a­nın, işğ­a­lın qar­şı­sı­nı al­maq üçün  bir­ləş­miış cəb­hə ya­ra­da bil­məy­əcək­lər.  Dünya nə­za­rət edi­lə bi­lin­məy­əcək bir yer olacaq. Biz bu­nun ba­şı­mı­za gəl­mə­si­ni is­tə­mi­rik.

- Fər­q­li dünya­da sülh şə­ra­i­tin­də bi­rgə ya­şa­maq. Mə­g­ər bu asan­dır?

- Bu çə­tin­dir, çünki dünya çox müxtə­lif­dir. Dünya­da çox­lu kon­flik­t­lər, gə­rg­in in­san­lar, ek­s­tre­mist­lər  var.  Ancaq ağıl­lı in­san­lar bə­şə­riyyə­tin, növbə­ti nəs­lin gə­ləcəy­i­nə gö­rə na­ra­hat­dır­lar, dünya­da sülh və təhlükə­siz­lik is­təy­ir­lər, on­lar bir­ləş­mə­li, bir cəb­hə­də ol­ma­lı­dır­lar. Əg­ər biz bu qa­ran­lıq de­s­t­ruk­tiv ideya və möv­qe­lə­rə qar­şı çıx­ma­saq, heç kəs on­la­rı day­an­dı­ra bi­məy­əcək.