
"MƏN MUĞAMIN MƏCNUNUYAM"
Mənsum İbrahimov: "Yüz siyasətçinin deyə bilmədiyini bircə musiqi ilə etmək mümkündür"
Müəllif: Turan ŞAKİRBakı
Muğam nədir? Yəqin ki, bu sual hələ də bir çoxlarını düşündürür. Bəzi ifaçılar muğamı ruhun musiqisi adlandırır, lakin burada məcazi heç nə yoxdur, muğamda hər şeyin bir mənası və qaydası var. Bəs Mənsum İbrahimov üçün muğam nədir? Azərbaycanın Xalq artisti, görkəmli xanəndə, Qarabağ muğam məktəbinin yetirməsi bu və digər suallarımızı cavabsız qoymadı.
- Mənsum müəllim, siz muğam konsertləri ilə dünyanın bir çox ölkələrində olursunuz. Şərqi qoyaq bir kənara, Qərbdə muğama olan münasibət sizdə hansı təəssürat yaradır?
- Əvvəla, qeyd edim ki, Avropa tamaşaçısını bizim musiqi çox maraqlandırır. Çünki estrada müğənnilərinin ən məşhurları, vokal sənətinin korifeyləri, hiphop ifaçıları onlardadı, muğam isə yalnız bizdədir. Ona görə də avropalılara maraqlı olan tərəf məhz budur; məsələn, iki il bundan öncə Danimarkada - Kopenhagendə keçirilən festivalda çıxış üçün bizə də digər ölkələr kimi 45 dəqiqə vaxt verilmişdi və bu müddət ərzində sözümüzü muğamla dedik. Həmin festivalda qrupumuzun adı Azərbaycanın "Qarabağ" qrupu kimi gedirdi. Ümumiyyətlə, biz bütün xarici ölkələrdə qrupumuzun adını belə təqdim edirik. Təbii ki, bu da bir musiqiçi siyasətidir. Sonda isə həmin festivalda "Qarabağşikəstəsi"ni ifa etdik. Elə məhz həmin festivalda biz "Qarabağşikəstəsi"ni ifa etdikdən sonra, danimarkalı jurnalist səhnəyə qalxıb dizlərini yerə qoyub, Azərbaycan Bayrağınıəlinə alıb öpdü. Bayrağımız qarşısında başəydi və bu cür də özümüzü təsdiqlətmiş olduq. Bütün dünyada qəbul olunmuş bir şey var ki, yüz siyasətçinin deyə bilmədiyini bircə musiqi ilə etmək mümkündür. Bunun dəfələrləşahidi olmuşam. Musiqimizin gücü, daha doğrusu, muğamımızın gücü özünü bir daha göstərdi.
- Opera və Balet Teatrına Şövkət xanım Ələkbərovanın təklifi ilə gəlmisiniz. Bəs Məcnunluğu kimdən öyrəndiniz?
- Bunun maraqlı tarixçəsi var. Bildiyiniz kimi, Qarabağda böyümüşəm. O vaxtlar Dövlət Televiziyasının efirində Arif Babayev və Zeynəb Xanlarovanın baş rolda oynadıqları "Leyli və Məcnun" tamaşasına baxanda məndə böyük həvəs yaranırdı. Daha sonra isə bu arzu və həvəslə Bakıya gəldim, Asəf Zeynalllı adına Orta İxtisas Musiqi Məktəbində təhsil aldığım vaxtlarda Üzeyir Hacıbəyovun anadan olmasının 100 illiyi ilə bağlı musiqi müsabiqəsi keçirilirdi. Mən də həmin müsabiqəyə qatıldım və muğam üzrə birinci yeri qazandım. Və elə həmin vaxtdan müsabiqənin münsiflər heyətindən olan Şövkət xanımla tanışlığım başladı və onun sinfinə getdim, təhsilimi davam etdirdim.
Beləliklə, bir gün mənimlə söhbət əsnasında sənətkarımız öz fikrini bildirərək dedi ki, "Sənin yerin Opera Teatrıdır və səndən yaxşı Məcnun rolunun ifaçısı olar". Elə həmin ərəfədə dəŞövkət xanım Ələkbərova teatrın rəhbərliyi ilə söhbət etdi və Bədii Şuranın qərarı ilə teatrda fəaliyyətə başladım. İlk dəfə bu əsərdə Zeyd rolunu oynadım. Daha sonra isə 1993-cü ildə teatrın rəhbərliyi dəyişdi və direktor Arif Məlikov oldu. Elə həmin vaxtdan bu operada Məcnun rolunu ifa etməyə başladım.
Bu rol üçün çox hazırlaşdım. Səkkiz aydan çox məşq etdim. Məndən öncəki Məcnun rolunun ifaçıları Arif Babayev, Canəli Əkbərov, Baba Mahmudoğlunun ifalarını izləyirdim. Həm də eyni zamanda onların oynadıqları tamaşalarda Zeyd kimi tərəf-müqabilləri olurdum. Onlardan çox şey öyrəndim, amma çalışdım ki, öz "Məcnun"umu yaradım. Elə həmin vaxtlardan bu rolu ifa etdim və tamaşada ilk Leylim də Gülyaz xanım Məmmədova oldu. Bir şeyi də qeyd edim ki, bu günə kimi səhnədə yeddi Leylim olub və demək olar ki, ən çox "Leyli"si olan "Məcnun" da elə mən özüm olmuşam. Qəndab Quliyeva, Nəzakət Teymurova, Səkinəİsmayılova, Aygün Bayramova, Simarəİmanova, Gülüstan Əliyeva kimi tərəf-müqabillərim olub.
Artıq 20 ildir, bu səhnədə Məcnun rolunu ifa edirəm; hətta 2008-ci ildə "Leyli və Məcnun" tamaşasının 100 illiyində də bu rolu ifa etmişəm. Yəni yüzilliyin tamaşası Parisdə və YUNESKO-nun səhnəsində də mənim ifamda oldu. Sonra bir neçə il bundan öncə "Aztelefilm" Məhəmməd Füzulinin 500 illik yubileyi ilə bağlı "Leyli və Məcnun" adlı film-opera çəkmişdi və həmin filmdə Məcnunun ifası mənim səsimdədir.
Bu il Beynəlxalq Muğam Festivalıərəfəsində - mart ayında yenidən 50 dəqiqəlik film-opera çəkildi. Bu, tamamilə başqa bir layihə idi. Bu operanın süjet xətti saxlanılmaqla, sırf "Leyli və Məcnun"un iştirakı ilə, yəni digər obrazlar olmadan çəkildi. Filmdə Teymur Göyçayevin rəhbərliyi ilə Dövlət Kamera Orkestri, Gülbacıİmanovanın rəhbərliyi ilə Xor Kapellası və Dövlət Rəqs Ansamblı da iştirak edirdi. Mənim tərəf-müqabilim, yəni Leyli rolunun ifaçısı Xalq artisti Aygün Bayramova idi. Bizi Əməkdar artistlər Elçin Həşimov, Elnur Əhmədov müşayiət etdilər. Bu film-operanın rejissoru məşhur rejissor Mehdi Məmmədovun nəvəsi Mehdi Məmmədov idi. Filmin təqdimatına fransalı məşhur aktyor Jerar De Pardye də gəlmişdi. Film-opera tamaşaçılar tərəfindən maraqla qarşılandı və bunun çəkilməsindəəsas məqsəd operanın kiçik formatda festivallarda nümayişidir. Onu da qeyd edim ki, "Leyli və Məcnun" operası tarixində ilk dəfə audio cd hazırlandı.
- Mənsum müəllim, bildiyimiz kimi, əsərdə Məcnunun yaşı azdır. Bəs necə düşünürsünüz, 52 yaşında Məcnun qocalmayıb ki?
- Sözün düzünü desəm, insan var ki, 20 yaşı var, amma 70 yaşındakı bir insan kimi ruhu qocadır. Yaşından asılı olmayaraq da, hər Məcnunun və yaxud da Leylinin libasını geyinib səhnəyəçıxan insan bu məsuliyyəti yetərincə yerinə yetirməyə bilər. O qədər bu rolları ifa edənlər var ki, yadda qalmırlar. Bu, obrazın alınmasından asılıdır. Teatrda hər yaş qrupunda ifaçı var. Kim hansını qəbul edirsə, onun tamaşasına gəlir. Bilirsiniz, bu çox məsuliyyətli işdir. Hər dəfə səhnəyəçıxanda bu əsərin yaradıcıları - dahi Məhəmməd Füzuli və dahi Üzeyir Hacıbəyovun ruhu qarşısında özümü sınaqdakı kimi hiss edirəm. Ən əsası, tamaşaçılarımın əksəriyyəti cavandır. Hərdən ittiham edirlər ki, indiki gənclər şouya maraqlıdırlar. Amma məncə, bu belə deyil. Sübutun biri də budur ki, "Leyli və Məcnun"un şou yox, bir faciə olmasına baxmayaraq, onun da tamaşaçılarının əksəriyyəti gənclər və universitet tələbələridir.
- Mənsum İbrahimovun oynadığı tamaşalara bilet tapmaq olmur, bir-iki ay səhnədə olmayanda insanlar bunun səbəbi ilə maraqlanırlar. Bəs bu gün teatrda elə bir gənc varmı ki, Mənsum İbrahimov düşünsün, bu ifaçı üçün də tamaşaçı teatr rəhbərliyinə zəng edəcək?
- Bunu zaman göstərəcək. Təbii ki, istedadlı gənclərimiz çoxdur. Burada təkcə səs rol oynamır axı. Xanəndəliklə yanaşı, aktyorluq, görkəm, tərəf-müqabilini hiss etmək, ən əsası, rolunu anlamaq, ruhunla "Məcnun" olmaq kimi məqamlar var. Bu isə təkcəçox çalışmaqla olmur, bu istedad gərək insanda yaradılışdan olsun. Bu sənət elə möcüzəli sənətdir ki, əgər xoşuna gəlməsə, heçöz övladın, qohumun da sənə qulaq asmır. Əgər bu səsi Allah bizə veribsə, demək, bu səs xalqımıza, insanlarımıza xidmət etməlidir. Sözsüz ki, biz də bu yolu ustadlarımızdan, korifeylərimizdən öyrənmişik. Bu gün isə b
MƏSLƏHƏT GÖR: