"QIZIL DÖVR" İNSANININ ETİRAFI

Val­das Adam­kus ha­zır­da Av­ro­pa İt­ti­fa­qı ilə Xə­zər re­g­i­o­nu­nun ha­si­lat­çı öl­kə­lə­ri ara­sın­da ge­dən ener­ji di­a­lo­qu­nun tə­şəbbüskar­la­rın­dan bi­ri­dir. O, Lit­va pre­zi­den­ti olar­kən öl­kə­si ilə Azər­baycan ara­sın­da iki­tə­rə­f­li əmək­daş­lığın də­rin­ləş­di­ril­mə­si is­ti­qa­mə­tin­də də cid­di iş­lər görüb. Görünür, ek­s­per­t­lə­rin onun Lit­vaya rəh­bər­lik et­diyi 10 ili Azər­baycan-Lit­va müna­si­bət­lə­rin­də "qı­zıl dövr" ad­lan­dır­ma­la­rı heç də tə­sadüf dey­il. Mayın əv­və­lin­də Lit­va­nın eks-pre­zi­den­ti Ba­kı­da ke­çi­ri­lən I Cə­nu­bi Qaf­qaz Fo­ru­mu­nun qo­naq­la­rı sı­ra­sın­da idi. Odur ki, bi­zi ma­raq­lan­dı­ran bə­zi su­al­lar­la Val­das Adam­ku­sa müraci­ət et­mək im­ka­nı­nı əl­dən ver­mə­dik.

- Cə­nab Adam­kus, bu sə­fə­ri­niz za­ma­nı gördüklə­ri­niz siz­də Azər­bayca­nın in­ki­şaf per­spek­tiv­lə­ri ha­q­da han­sı tə­əssüra­tı ya­rat­dı?

 - Azər­baycan son 10 il­də ina­nıl­maz in­ki­şa­fa na­il olub. Ba­kıya hər sə­fə­rim­də bu­ra­da ye­ni­lik­lə­rə şa­hid olu­ram. İn­di ha­mı Av­ro­pa İt­ti­fa­qı öl­kə­lə­ri­nin - Yu­na­nı­s­tan, İs­pa­niya, İta­liya və s. üzləş­diyi prob­lem­lər­dən da­nı­şır. Mən Av­ro­pa öl­kə­lə­ri­nə Azər­bayca­na nə­zər sal­ma­la­rı­nı, bu öl­kə­nin iq­ti­sa­diyya­ta, ma­liyyəyə necə nə­za­rət et­mə­sin­dən nümu­nə götürmə­lə­ri­ni məs­lə­hət gö­rər­dim. Əl­bət­tə ki, siz­də in­ki­şa­fa xey­li kö­mək­lik gö­s­tə­rən tə­bii re­sur­slar da var.  Am­ma on­lar­dan la­zı­mi qay­da­da is­ti­fa­də olun­ma­sı, doğru qə­rar­la­rın qə­bu­lu və gə­ləcək in­ki­şa­fın la­zı­mi şə­kil­də plan­laş­dı­rıl­ma­sı­nı da qeyd et­mək la­zım­dır. Bu ba­xım­dan, Azər­bayca­na yal­nız gə­ləcək in­ki­şa­fın­da və çi­çək­lən­mə­sin­də uğur­lar di­ləyə bi­lə­rəm. Qı­sa de­səm, Azər­baycan düzgün yol­da, doğru is­ti­qa­mət­də ge­dir.

 - Bəs Azər­baycan-Lit­va müna­si­bət­lə­ri­nin per­spek­ti­vi ha­q­da nə deyə bi­lər­si­niz?

- Şəx­sən mən döv­lət baş­çı­sı po­s­tun­da­kı 10 il­lik fə­a­liyyə­ti­mi müna­si­bət­lə­ri­mi­zin re­al ola­raq in­ki­şa­fı­na həsr et­mi­şəm və bu­na görə hə­qi­qə­tən qürur his­si ke­çi­ri­rəm. Bə­zi in­san­lar bu 10 ili öl­kə­lə­ri­miz ara­sın­da müna­si­bət­lə­rin in­ki­şa­fı ba­xı­mın­dan "qı­zıl dövr" ad­lan­dı­rır.

Mən sa­dəcə onu is­tər­dim ki, şə­ra­it bi­zə Azər­bayca­nın tə­bii re­sur­sla­rın­dan is­ti­fa­də et­mək im­ka­nı ver­sin. Am­ma bu­ra­da müəyyən prob­lem­lər var. Azər­baycan­la Lit­va bir-bi­rin­dən uza­q­da yer­ləş­diy­in­dən mən pre­zi­den­t­liy­im dövründə hə­min prob­lem­lə­ri həll edə bil­mə­dim.

Ümid edi­rəm ki, gə­ləcək­də bu prob­lem­lə­ri çö­zəcəy­ik. Biz du­ru­laş­dı­rıl­mış qaz ter­mi­na­lı tik­məyə ha­zır­la­şı­rıq. Ola bil­sin, nəqllə bağlı müəyyən prob­lem­lə­ri ara­dan qal­dır­dı­q­dan so­nra, Azər­baycan­dan müəyyən həcmdə neft də ala bil­dik.

Ümid edi­rəm, iki­tə­rə­f­li müna­si­bət­lə­ri­miz in­diy­ə­dək ol­duğu is­ti­qa­mət­də in­ki­şaf edəcək. Düşünürəm ki, biz müna­si­bət­lə­rin qu­rul­ma­sı və in­ki­şaf et­di­ril­mə­si mə­sə­lə­sin­də di­g­ər döv­lət­lə­rə nümu­nə ola bi­lə­rik.

 - Lit­va­nın Ba­kı­da­kı bi­rinci sə­fə­ri Ke­s­tu­tis Kud­zma­nas bil­di­rib ki, Vilnüs Av­ro­pa İt­ti­fa­qı ilə ya­xın­laş­ma­da Azər­bayca­nın və­ki­li ki­mi çı­xış edə bi­lər. Bu mə­sə­lə­də Lit­va han­sı ro­lu oy­naya bi­lər?

 - Öz təcrübəm­dən da­nı­şım: mən 10 il ər­zin­də Uk­ray­na və Gürcüsta­nın Av­ro­pa İt­ti­fa­qı ilə ya­xın­laş­ma­sı is­ti­qa­mə­tin­də çox fə­al iş apar­mı­şam. Azər­bayca­nın tez­lik­lə bu in­te­q­ra­siy­a­nı ar­zu­layıb-ar­zu­la­ma­dığı­nı isə bil­mi­rəm. Siz Aİ üzvü ol­maq üçün müəyyən mey­ar­la­ra ca­vab ver­mə­li­si­niz. Gör­səm ki, Azər­baycan hə­qi­qə­tən Av­ro­pa İt­ti­fa­qı­na üzv ol­maq is­təy­ir, la­zı­mi mey­ar­la­ra uyğun gə­lir, şəx­sən mən bu­na na­il ol­ma­nız üçün bütün im­kan­la­rım­dan is­ti­fa­də edəcəy­əm.

- Azər­baycan əra­zi­lə­ri­nin bir his­sə­si­nin işğ­a­lı bütünlükdə re­g­i­o­nun in­ki­şa­fı­na ma­ne olur. Bu, şübhə­siz­dir. Am­ma nə­dən­sə Av­ro­pa prob­le­min həl­li­nə prak­tik töh­fə­lər ver­məyə cid­di ma­raq gö­s­tər­mir. Fi­k­ri­nizcə bu, nə ilə bağlı­dır?

 - Diq­qət et­sə­niz, Av­ro­pa İt­ti­fa­qı bu mə­sə­lə ilə mə­şğ­ul ol­maq is­tə­mə­diy­i­ni bil­di­rir. Si­zin his­slə­ri­ni­zi ba­şa düşürəm. 20 il­dən ar­tı­q­dır çözülməy­ən prob­le­mi­niz var. Am­ma bu­na heç kəs kö­mək edə bil­mir. Prob­le­mi özünüz həll et­mə­li­si­niz.

Ümid edi­rəm, iki öl­kə öz ara­la­rın­da prob­le­min həl­li­ni ta­pacaq.

Pre­zi­den­ti­niz­lə söh­bət et­mi­şəm. Əv­vəl­lər Er­mə­ni­s­tan pre­zi­den­ti  ilə də da­nış­mış­dım. Pre­zi­dent Əliy­ev­də xoş mə­ram, müna­qi­şə­nin da­nı­şıq­lar yo­lu ilə həl­li­nə cəh­dlər gördüm. Am­ma Er­mə­ni­s­tan pre­zi­den­tin­dən bu­nu eşit­mə­dim. Hal­bu­ki, ən vaci­bi prob­le­mi həll et­mək ar­zu­su­nun ol­ma­sı­dır. İki öl­kə öz ara­la­rın­da hər han­sı ra­zı­lığa gə­lər­sə, ina­nı­ram ki, Av­ro­pa da, dünya da bu­nu al­qış­lay­acaq.