OLİMP ZİRVƏSİNƏ DOĞRU

Bu il AzƏrbayjanın Milli Olimpiya Komitəsi (MOK) eyni vaxtda iki yubileyini - qurumun yaradılmasının 15, ölkədə olimpiya hərəkatına start verilməsinin 10 illiyini  qeyd edir.

Həmsöhbətimiz MOK-un vitse-prezidenti Çingiz Hüseynzadədir.

- Çingiz müəllim,  Azərbayjanın 2016-jı il Olimpiadasına ev sahibliyi etmək şansı nə qədərdir? Sizə elə gəlmir ki, Rusiyanın Soçi ilə bağlı istifadə etdiyi "xudo vo blaqo" manevri artıq köhnəlib və gələjəkdə o, Beynəlxalq Olimpiya Komitəsi üçün jiddi əsas sayılmayajaq?

- Bu gün şanslardan danışmaq hələ tezdir. Hələlik Olimpiadaya aparan uzun yolu qət etmək lazımdır. Bu böyük yarışın ilk mərhələsində şəhərlər öz namizədliklərini irəli sürür və iddiaçıya çevrilir, daha sonra isə onlar arasından namizəd şəhərlər müəyyənləşdirilir. Yalnız bu mərhələdən sonra şanslar haqqında danışmaq olar. 

Hazırda biz iddialarını ortaya qoymuş 7 şəhərin sırasındayıq. Rəqiblər isə kifayət qədər güjlüdür - Tokio, Çikaqo, Madrid, Rio-de-Caneyro, Praqa və Doha.

Olimpiya oyunlarının Bakıda keçirilməsi üçün onun namizədliyinin irəli sürülməsinə yardımçı olmaqdan ötrü  ölkə prezidenti İlham Əliyevin sərənjamı ilə Təşkilat Komitəsi yaradılmışdır. Dünya təjrübəsi göstərir ki, belə yüksək turnirin keçirilməsi məqsədilə namizədliyini irəli sürən şəhərlər sonradan meydana çıxan təşkilati məsələlərin həllinin öhdəsindən dövlət yardımı olmadan gələ bilmir. Artıq baş nazirin birinji müavini Yaqub Eyyubovun rəhbərlik etdiyi Təşkilat Komitəsi bəzi vajib məsələlərlə əlaqədar müzakirələrə başlayıb.

Rusiyanın Soçi ilə əlaqədar manevrlərinə gəlinjə, bu manevrə bütün ölkələr əl atır. Burada qeyri-adi nə var ki? Sadəjə olaraq, biz Rusiya telekanallarının daimi  tamaşaçıları  kimi, bu telekanallarda sözü-gedən effektə yönəldilmiş reklamlara diqqət yetirmişik. Hər halda, tək Rusiyada yox, digər ölkələrdə də bu təşəbbüslər dövlət səviyyəsində dəstəklənir. Məsələn, Koreya prezidenti, yaxud Avstriyanın baş naziri öz şəhərlərinin namizədliyinin irəli sürülməsində fəallıq göstəriblər. Vladimir Putinin Rusiya prezidenti kimi, bu aksiyada bilavasitə iştirakı həm də ona görə yadda qalıb ki, o, böyük idman həvəskarı qismində bu məsələyə maraq göstərdiyini qabarda bilib. Növbə bizə çatanda biz də  şəhərimizin namizədliyini  irəli sürərkən bütün səviyyələrdə fəallıq göstərəjəyik. Ola bilsin, Olimpiadanın keçirilməsi üçün lazımi infrastrukturun yaradılması məqsədilə  biz də "xudo vo blaqo" manevrindən istifadə edək, ən müasir texnologiyanı meydana çıxaraq.

- Azərbayjanda  idmanın  bütövlükdə inkişafı, onun zəif və güjlü tərəfləri barədə  nə deyə bilərsiniz? Azərbayjanlı idmançıların beynəlxalq turnirlərdə iştirak etdiyi idman növlərinin sayının artırılması üçün hansı işlər görülməlidir?

- Bizim ölkəmizdə idman sevilir və xalqımız ta qədim zamanladan idmana sayğı göstərir. Əfsanələrimizdə, nağıllarımızda və dastanlarımızda mədh olunan çovqan, oxatma, güləş, at idmanı və digər  idman növləri bunun sübutudur. İdman hərbi hazırlıq amili kimii dəyərləndirilib. Əlbəttə ki, idman Sovet İttifaqı dönəmində də inkişaf edib, lakin müxtəlif obyektiv və subyektiv səbəblərdən bizdə bu, ümumsovet inkişafından bir qədər geri qalıb. Azərbayjanda dünya çempionları, rekordçular bir o qədər də az deyildi. ..SSRİ yığmasına düşmək üçün birinji yerə çıxmaq tələb olunurdu. Həmin vaxtlar hər şey ideoloci səviyyədə həll  edilirdi və  seçimdə  əsasən, slavyanmənşəli idmançılara üstünlük verilirdi. Müstəqilliyimizə qovuşduqdan sonra, artıq neçə illərdir, atletlərimiz dünya idman arenasında böyük uğurlar qazanırlar. Məsələn, boks, taekvando, qılınjoynatma, ağırlıqqaldırma, bədii gimnastika kimi idman növləri üzrə Avropa və dünya çempionlarımız  vardır.

Bu jiddi irəliləyişə dövlətin idmanın inkişafına pozitiv münasibəti və idmançıların özlərinin yeni-yeni zirvələri fəth etmək istəyi böyük təsir göstərib. Bunların əsası gənj nəslin potensialına inanan ümummilli lider Heydər Əliyev tərəfindən qoyulub.

Ölkədə Olimpiya hərəkatı isə 1997-ji ildə İlham Əliyevin MOK-a rəhbərliyə gəlməsindən sonra başlanıb. Olimpiya hərəkatı özündə idmandan savayı, həm də mədəniyyətin və milli  ənənələrin təbliğini birləşdirir, sülh uğrunda mübarizə  məqamlarına xüsusi yer ayırır. Ölkədə Olimpiya hərəkatının genişləndiyini yalnız qazanılan medalların sayı deyil, həm də idmanın kütləvi xarakter alması, idman jəmiyyətləri və klublarının yaradılması göstərir. Sidney Olimpiadasında əldə edilən uğur isə birinji olmaq səylərini daha da artırıb.

İdmanın konkret növlərinin inkişaf etdirilməsi üçün infrastrukturun yaradılması da əsas şərtdir. Bunun üçün yüksək ixtisaslı məşqçilər lazımdır, idmanla peşəkarjasına məşğul ola biləjək gənjlərin  ortaya çıxarılması  üçün müvafiq seksiyaların, klubların, jəmiyyətlərin açılması məqsədilə  jiddi iş aparılmalıdır. 

Əvvəllər ölkəmizdə taekvando və bədii gimnastika sahəsində inkişaf nəzərəçarpajaq dərəjədə deyildi. Hazırda bu idman növləri üzrə dünya səviyyəsində böyük uğurlar qazanıldığının şahidiyik. Bundan başqa, Pekin Olimpiadası ərəfəsində biz idmançılarımızdan  lisenziyalar gözləyirik. Ümidvaram ki, atçılıq idmanı üzrə də uğurlu çıxış edə biləjəyik. Velosiped idman növləri də  inkişaf edir. Bundan başqa, yüngül atletikaya böyük ümidlər bəsləyirik. Bizim müxtəlif turnirlərdə, o jümlədən yeniyetmələrin dünya çempionatında  prizlərə layiq görülmüş idmançılarımız vardır. 

- Bir müddət əvvəl Bakıda yunan-Roma, sərbəst və qadın güləşi üzrə Dünya çempionatı keçirilib. Bu turnirdə millimizin çıxışı barədə nə deyə bilərsiniz? Yaxın gələjəkdə Azərbayjan daha hansı nüfuzlu turnirlərə ev sahibliyi etməyi düşünür?

- Bu sualı mənə müxtəlif dövlətlərdən olan curnalistlər də vermişlər. Ötən çempionata mən iki pozisiyadan yanaşıram: turnirin keçirilməsi hüququnun Azərbayjana verilməsi və azərbayjanlı idmançıların oradakı çıxışı pozisiyalarından. 

Biz mundialı yüksək səviyyədə təşkil etdik. Orada dünyanın yüzdən artıq ölkəsinin nümayəndələri iştirak etdi və bu, rekord  göstərijidir. Eyni zamanda, ölkəmizdə keçirilən turnirlər arasında da həjminə görə DÇ-2007 ən genişmiqyaslı  turnirdir. Mundialın təşkilatçıları MOK, Gənjlər və İdman Nazirliyi və Güləş Federasiyası idi.

İştirakçılar və qonaqların rəyləri belə oldu ki, çempionat yüksək səviyyədə keçirilmişdir. Hətta idmançılardan ibarət qrup da ölkəmizi yüksək səviyyədə təşkilatçılıq və təhlükəsizliyin təminatı ilə əlaqədar təşəkkürlərini bildirməklə tərk etdilər. Çempionatda ermənilərin iştirakına imkan yaradıldığı üçün Beynəlxalq Olimpiya Komitəsi və digər beynəlxalq qurumlardan da təşəkkür məktubları almışıq. 

Bir sözlə, ölkəmiz növbəti dəfə yüksək tolerantlıq nümayiş etdirib, beynəlxalq və hüquq normalarını əsas tutub, siyasətdə olduğu kimi, idmanda da dialoqa hazır  olduğunu sübuta yetirib. Ermənilərin qazandıqları bürünj medala gəlinjə, bu bir daha göstərdi ki, Ermənistan Rusiyasız heç nəyə qadir deyil. Hətta idmanda -  güləşdə də ermənilər üçün medalı rus qazandı. 

DÇ-2007-də Azərbayjan idmançılarının iştirakına gəlinjə, nətijəni qənaətbəxş saymaq olar. Əminəm ki, əgər yarış istənilən digər bir ölkədə keçirilsəydi, nətijələr daha yüksək olardı. Bu dəfə doğma divarlar bizə kömək etmədi. Əlbəttə, baş verənlərdən nətijələr çıxarılıb, səhvləri məşqçinin özü də etiraf edib. Lakin bütün bunlarla yanaşı, olimpiya çempionumuz Fərid Mansurovun qəhrəmanlığını qeyd etmək istərdim. Afina Olimpiadasından sonra o, heç bir turnirdə iştirak etməmişdi, iki dəfə jərrahiyyə əməliyyatına məruz qaldıqdan sonra, hələ də tam bərpa prosesi keçməmişdi. Amma buna baxmayaraq, dünya birinjiliyində iştirak edərək, Vətənin maraqlarını qorumaq istədi və bu işin öhdəsindən layiqinjə gəldi -  qarşıdakı Olimpiadada iştirak hüququ qazandı.

Dünya birinjiliyindən sonra isə Azərbayjan artıq taekvando üzrə Avropa çempionatı və jüdo üzrə lisenziyalı turnirə ev sahibliyi etdi.

-  Bu gün Azərbayjan üçün legionerlərin jəlbi məsələsi nə dərəjədə aktualdır?

- Bu məsələyə müsbət yanaşmaq lazımdır. Legionerləri yalnız güjlü idmançı əldə etmək məqsədilə deyil, eyni zamanda idmanın bu və ya digər növünün inkişafı, onun səviyyəsinin qaldırılması və milli idmançıların "hərəkətə gətirilməsi" üçün dəvət edirlər. Bundan başqa, idmanın və idman industriyasının öz münasibətlərini biznes əsasında qurduğu indiki zamanda legionerlərin jəlbi qaçılmazdır.

- Çingiz müəllim,  Pekin Olimpiadasında neçə nəfər idmançımızın iştirak edəjəyi məlumdurmu?

- Bəli, məlumdur. Bu gün artıq bizim 20-dən artıq lisenziyamız var və bu müsahibə dərj olunanadək, artıq  rəqəm dəyişəjək. Dünyanın müxtəlif yerlərində hər gün ayrı-ayrı turnirlər keçirilir və situasiya dəyişir. Mənim proqnozlarıma görə, bizim, ən azı, 40 lisenziyamız olajaq. Nəzərə alsaq ki, Atlantada onların sayı 23, Sidneydə 31, Afinada isə 38 olub, Pekində lisenziyalar 40-dan az olmamalıdır.

- Ötən il Azərbayjanın Avropa Olimpiya Komitələri Assambleyasının (AOK) audit yoxlaması apardığı ölkələrin siyahısına düşməməsi sevindirijidir. Bunun bu il də təkrarlanması mümkündürmü?

- Çox güman ki, bu il də Azərbayjan bu siyahıya düşməyəjək. Bunun səbəbi var. Auditor yoxlaması idmanın inkişafına bu və ya digər obyektin özündən çox müxtəlif beynəlxalq strukturların vəsait ayırdığı  ölkələrdə  aparılır. Yeri gəlmişkən, ötən il belə yoxlama Ermənistanda da həyata keçirilmişdir. Azərbayjanda isə idmanın inkişafına qoyulan sərmayədə beynəlxalq strukturların payı dövlətin ayırdığı vəsaitlə müqayisədə çox azdır. Nətijədə, həmin vəsaitlərin haraya və nejə xərjlənməsinin yoxlanması əhəmiyyətini itirir.

- 2013-jü ildə AOK-un Gənjlər festivalının Bakıda keçirilməsi şansı nə qədərdir və 2011-ji ildə keçiriləjək Trabzon turnirinə hazırlıq nejə gedir?

- Hələ ki Olimpiya Komitəsində bu festivalın Bakıda keçirilməsinə dair yekun qərar qəbul edilməyib. Məsələyə gələn il baxılajaq. Bu yarış hər iki ildən bir keçirilir və biz ona həmişə hazırlaşırıq. Bu il o, Belqradda keçirilib və Azərbayjan idmançıları üçün kifayət qədər uğurlu olub. İdmançılarımız orada 7 qızıl medal qazanıblar. Ümumi komanda hesabında isə Avropanın 9 ölkəsi arasında Rusiya, Böyük Britaniya, Almaniya, İtaliya və Ukraynadan sonra altınjı yeri tutmuşuq. 

Bütün digər iştirakçılar, həmçinin Fransa, İspaniya, İsveç kimi idman ölkələri bizdən geridə qalıb.

- Bu il MOK özünün 15 illiyini kifayət qədər "nailiyyətlər yükü" ilə keçirdi. Fikrinizjə, qurumun həyatında ən parlaq uğur hansıdır?

- Xronologiyaya əməl etməyə çalışajağam.

1997-ji ildə MOK-un yeni prezidenti və İjraiyyə Komitəsi seçilib və bununla da faktik olaraq, ölkədə Olimpiya hərəkatına start verilib.

1998-ji ildə idmançılar və onların məşqçiləri üçün ilk dəfə olaraq Olimpiya təqaüdləri təsis edilib.

2000-ji il birdən-birə iki parlaq hadisə ilə yadda qalıb: açılışında prezident Heydər Əliyevin də iştirak etdiyi ilk Olimpiya Kompleksi tikilib və idmançılarımız Sidneydə parlaq qələbələr qazanıblar. Təsəvvür edin: dünyanın 198 ölkəsi arasında 34-jü, Avropanın 48 ölkəsi arasında isə 22-ji yer! Bu görünməmiş uğur idi!

2001-ji ildə MOK-un yeni inşa olunmuş inzibati binasında Avropa Olimpiya Komitəsinin İjraiyyə Komitəsinin ijlası keçirilib və orada Beynəlxalq Olimpiya Komitəsinin prezidenti postuna sizə də yaxşı tanış olan Cak Roqun namizədliyi irəli sürülüb. Hələ də beynəlxalq siyasi dairələrdə belə bir zarafat gəzir ki, Roqun namizədliyini Bakı irəli sürüb.

2002-ji ildə Azərbayjanın regionlarında olimpiya komplekslərinin inşasına başlanılıb.

2003-jü ildə MOK-un prezidenti Azərbayjanın dövlət başçısı seçilib.

2004-jü ildə Afina Olimpiadasında 5 medal qazanılıb. Azərbayjan prezidenti isə MOK-un ali mükafatı olan "Olimpiya ordeni" ilə təltif  edilib.

2005-ji ildə, Azərbayjanda ilk dəfə olaraq, idmanın olimpiya növü sayılan gimnastika üzrə dünya çempionatı keçirilib.

2006-jı ildə Bakıda boks üzrə dünya birinjiliyi və güləş üzrə "Qold Qran-pri" yarışının finalı təşkil olunub.

2007-ji ildə Masallıda Olimpiya Kompleksinin açılışında Avropa Olimpiya Komitəsinin prezidenti iştirak edib. Ölkəmizdə keçirilən güləş üzrə dünya çempionatında Fərid Mansurovun qazandığı qızıl medal da, təbii ki, parlaq nətijədir.

Bu faktlar nətijənin ortaya qoyulması üçün kifayətdir: Azərbayjan idman ölkələrindən birinə çevrilib. İdman isə bütün əsrlərboyu sülh, sağlamlıq və çiçəklənmənin rəmzi sayılıb və sayılır.

P.S. Daha bir hadisə müsahibəmizin mövzusunun aktuallığını artırır: curnalımızın redaksiyası MOK-un vitse-prezidenti Çingiz Hüseynzadəni idmanın inkişafındakı, xüsusilə ölkədə Olimpiya hərəkatının genişləndirilməsindəki xidmətlərinə görə "Şöhrət" ordeninə layiq görülməsi münasibətilə təbrik edir.