İDMANDA SİYASƏT

"R+" fut­bol dün­ya­­sın­da baş ve­rən­lə­rin siy­a­si tə­rə­f­lə­ri ha­q­da ru­siy­a­lı po­li­to­loq An­d­rey Suz­daltsev  ilə söh­bət­lə­şib.

- Kor­rup­siya qal­ma­qa­lı əs­lin­də fut­bol öl­kə­si ol­may­an ABŞ-da baş­la­dı. Üstə­lik, bütün dünya­da FİFA mə­mur­la­rı ilə bağlı is­tin­ta­qı ABŞ apa­rır...

- Blat­te­rin rəh­bər­liyi dö­nə­min­də FİFA güclü, müstə­qil təş­ki­la­ta çe­v­ri­lib və onun nə­hə­ng büdcə­si var. O, özünü tə­min edə bi­lən qu­rum ol­duğun­dan müxtə­lif öl­kə­lə­rin də­s­təy­i­nə eh­tiy­ac duy­mur. FİFA-nın qə­rar­la­rı siy­a­si xa­rak­ter da­şıyır. Çünki fut­bol üzrə dünya çem­pi­o­nat­la­rı­nın ke­çi­ril­diyi mə­kan­­lar si­y­a­si düşüncə­lər­lə bağlı­dır. Bütün bun­lar nə­hə­ng bey­nəl­xalq id­man qu­ru­mu üzə­rin­də nə­za­rət qur­mağa ça­lı­şan ABŞ-da na­ra­hat­lıq ya­ra­dır­dı. Odur ki, Blat­te­rin de­v­ril­mə­si FİFA-nın nə­za­rət al­tı­na alın­ma­sı pro­se­sin­də əsas və­zi­fə idi.

- Ru­siy­a­lı oli­qar­x­lar­dan bi­ri dey­ib ki, "za­vo­du ala bil­mi­rəm­sə, onun di­rek­to­ru­nu alı­ram"...

- Blat­te­rə qar­şı çı­xan Av­ro­pa Fut­bol Fe­de­ra­siy­a­sı - FİFA-dır. Blat­ter FİFA pre­zi­den­t­liy­i­nə ke­çi­ril­miş seç­ki­dən qa­lib çıx­sa da, UEFA ilə qar­şı­dur­ma şə­ra­i­tin­də rəh­bər­lik et­diyi qu­rum­da heç bir is­la­hat apa­ra bil­məy­əcəy­i­ni  an­layır­dı. Bu sə­bə­b­dən də o, müba­ri­zə­dən im­ti­na et­di və is­te­fa ver­di.

- De­mək, UEFA ABŞ ilə əl­bir­dir?

- Blat­te­rin de­v­ril­mə­sin­də UEFA pre­zi­den­ti Mi­şel Pla­ti­ninin öz ma­raq­la­rı var. Pla­ti­ni özü FİFA-ya baş­çı­lıq et­məy­in əley­hi­nə dey­il. Üstə­lik, av­ro­pa­lı­lar dünya çem­pi­o­nat­la­rı­nın təş­ki­lin­də müəyyən im­tiy­az­lar is­təy­ir­lər. Pla­ti­ni­nin Blat­te­rin ye­ri­ni tu­ta bi­ləcəy­i­ni düşün­mü­rəm. Gü­man ki, FİFA-nın ye­ni rəh­bə­ri İor­da­niya şah­za­də­si Əli bin Əl-Hüseyn olacaq. Bir sı­ra amil­­lə­rə əsa­sən, o, bu po­sta da­ha re­al na­mi­zəd­dir.

ABŞ-a gə­lincə, xa­tır­la­dım ki, 2022-ci il mun­di­a­lı­na ev sa­hib­liyi et­məyə Qə­tər və Bir­ləş­miş Ştat­lar id­di­a­lı idi­lər. FİFA üstünlüyü Qə­tə­rə ver­di. Be­lə ad­dım­lar bağış­lan­mır və ABŞ FİFA-dan qi­sas al­maq qə­ra­rı­na gəl­di. FİFA-nın 2018-ci il mun­di­a­lı­nı Ru­siy­aya ver­mə­si isə ame­ri­ka­lı­la­rı qıcıq­lan­dı­ran da­ha bir mə­qam­dır. Ru­siya-Qərb qar­şı­dur­ma­sı fo­nun­da bu çem­pi­o­nat dünya­da Mos­k­va­nın nüfu­zu­nu cid­di şə­kil­də ar­tı­ra bi­lər. ABŞ isə öz növ­bə­sin­də Ru­siy­aya bu im­ka­nı ver­mək is­tə­mir. Bu­ra­da söh­bət sırf siy­a­sət­dən ge­dir.

- Be­lə olan tə­q­dir­də Ru­siy­a­da dünya çem­pi­o­na­tı­nın ke­çi­ril­mə­si su­al al­tın­da­dır­mı?

- Bə­li. On­lar han­sı­sa yol­lar­la bu qə­ra­rı ləğv edəcək­lər. Bu, uzun pro­ses olacaq. Ru­siy­a­da dünya çem­pi­o­na­tı­nın təş­ki­li qə­ra­rı­nın ləğvi FİFA-ya ye­ni rəh­bə­rin se­çi­min­dən so­nra baş ve­rəcək. Yə­ni, təx­mi­nən 8-10 ay so­nra.

- Fut­bol alə­min­də nə­hə­ng ma­liyyə və­sa­it­lə­ri fır­la­nır. Mütə­xəs­sis­lər söh­bə­tin trilyon dol­lar­lar­dan get­diy­i­ni dey­ir­lər. FİFA ki­mi təş­ki­lat kor­rup­siy­a­dan kə­nar­da qa­la bi­lər­mi?

- Bütün bey­nəl­xalq təş­ki­lat­lar müəyyən də­rəcə­də kor­rup­siy­aya bu­la­şıb. Mə­ni hey­rət­lən­di­rən ABŞ pro­ku­ror­luğu­nun FİFA-nın son 24 ay­da­kı fə­a­liyyə­ti­ni araş­dır­ma­sı­dır. Bu vax­ta­dək qu­ru­mun rəh­bər hey­ə­tin­də də­fə­lər­lə dəy­i­şik­lik­lər olub. Yə­ni, Ame­ri­ka pro­ku­ror­luğu is­tin­taq əvə­zi­nə FİFA-nın fə­a­liyyə­ti­nin mo­ni­to­rin­qi­ni apa­rır.

- Bəs Ru­siya ca­vab ola­raq han­sı ad­dım­la­rı ata bi­lər?

- Ru­siya dünya çem­pi­o­na­tı­na ev sa­hib­liyi et­mək hüqu­qu­nu özün­də sax­la­maq üçün əlin­dən gə­lə­ni edəcək. Am­ma, əl­bət­tə ki, bu mə­sə­lə­də Ru­siy­a­nın im­kan­la­rı məh­dud­dur. FİFA mə­mur­la­rı do­layı­sı ilə gö­s­tə­rir ki, təş­ki­la­ta ye­ni pre­zi­den­tin se­çil­mə­sin­dən so­nra qu­rum Ru­siy­a­da dünya çem­pi­o­na­tı­nın təş­kil­şi  mə­sə­lə­si­nə ye­ni­dən qayı­da­caq. Mos­k­va mun­di­a­lın ev sa­hi­bi­nin obyek­tiv se­çi­lib-se­çil­mə­diy­i­lə bağlı araş­dır­ma­la­ra qar­şı dey­il. Sa­dəcə is­tin­ta­qın for­ma­tı tə­əc­cüb­lüdür - bey­nəl­xalq təş­ki­lat­da araş­dır­ma­nı ABŞ pro­ku­ror­luğu  apa­rır.

- Fut­bol dünya­sın­da­kı çax­naş­ma­lar Azər­baycan­da da na­ra­hat­lıq ya­ra­dır. 2020-ci il Av­ro­pa Çem­pi­o­na­tı­nın 1/4 fi­nal mat­ç­la­rı Azər­baycan­da oy­nan­ma­lı­dır...

- FİFA ilə bağlı qal­ma­qa­lın AÇ-2020-yə hər han­sı tə­sir gö­s­tə­rəcə­y­i­ni düşünmürəm. Bu qə­rar UEFA tə­rə­fin­dən Av­ro­pa stan­dar­t­la­rı­na uyğun qə­bul olu­nub və təş­ki­lat öl­kə se­çi­mi­nə mə­su­liyyət­lə ya­na­şıb. Heç bir prob­lem ol­may­a­caq. UEFA Av­ro­pa fut­bo­lu­nun ay­a­q­da qal­ma­sı­nı tə­min et­məyə ça­lı­şır. Bu­nun FİFA-da ortaya çıxmış siyasi vəziyyətlə sığ bağlılığı yoxdur.