QARABAĞ «ZƏİF OD”da

Qa­ra­bağ prob­le­mi­nin həl­lin­də irə­li­ləy­iş müşa­hi­də olun­mur. Bu fi­kir Av­ro­pa Ko­mis­siy­a­sı­nın il­lik mə­ru­zə­sin­də də yer alıb. Sə­nə­dəəsa­sən, tə­mas xət­tin­də baş ve­rən in­si­den­t­lə­rin təd­qi­qi me­xa­niz­mi­nin ya­ra­dıl­ma­sı mə­sə­lə­sin­də də heç bir irə­li­ləy­iş yox­dur. Bu­nun­la ya­na­şı, ana­li­tik­lər he­sab edir ki, və­ziyyə­tin be­lə həd­dəçat­ma­sın­da Aİ-nin Dağlıq Qa­ra­bağ müna­qi­şə­si­nin həl­li pro­se­sin­də ki­fay­ət qə­dər fə­al­lıq nümay­iş et­dir­mə­mə­si­nin də ro­lu var. Brüssel­də yer­lə­şən Av­ro­pa Siy­a­sə­ti Mər­kə­zi­nin ek­s­per­ti Aman­da POL da bu fi­kir­də­dir.

- Azər­bayca­nın Pre­zi­dent Ad­mi­ni­s­t­ra­siy­a­sı­nın rə­s­mi­si Əli Hə­sə­no­vun Av­ro­pa İt­ti­fa­qı­nın Dağlıq Qa­ra­bağ müna­qi­şə­si­nin həl­li pro­se­sin­də iş­ti­ra­kı­nı can­lan­dır­maq məq­sə­di­lə ATƏT-in Minsk qru­pu­na nümay­ən­də­si­ni təy­in et­mə­li ol­ma­sı ha­q­da fi­k­ri­ni necəşərh edər­di­niz?

- Mə­nə elə gə­lir ki, ATƏT-in Minsk qru­pu­na Aİ nümay­ən­də­si­nin da­xil edil­mə­si­ni nə­zər­də tu­tan for­mat dəy­i­şik­liy­i­nin baş ver­məşan­sı az­dır. Azər­baycan Minsk qru­pu­nun xa­rak­te­rin­də dəy­i­şik­lik gör­mək is­tə­diy­i­ni ifa­də et­sə də, bu fi­k­ri ha­zır­kışə­ra­i­tin­dən ra­zı olan di­g­ər qüvvə­lər də­s­tək­lə­mir. Bun­dan baş­qa, Aİ-yə həm­sədr sə­la­hiyyə­ti­nin ve­ril­mə­si dər­də dər­man dey­il. Aİ həl­le­dici rol oy­na­maq üçün çox böyük və son də­rəcə zid­diyyət­li struk­tur­dur. Doğru­dur, Av­ro­pa İt­ti­fa­qı 2003-cü il təhlükə­siz­lik stra­te­g­iy­a­sı da da­xil ol­maq­la, bir çox hal­lar­da müna­qi­şə­lə­rin həl­lin­dəüzə­ri­nə da­ha çox rol götürməyə ha­zır ol­duğu­nu bəy­an edib. Çünki bu müna­qi­şə Aİ-yə qon­şu olan öl­kə­lər, ey­ni za­man­da Av­ro­pa üçün vacib ro­la ma­lik Xə­zər re­g­i­o­nun­da­kı ener­ji lay­i­hə­lə­ri üçün bir­ba­şa təhlükə­dir. La­kin re­al­lı­q­da bu baş ver­mir və ba­ş­ver­mə eh­ti­ma­lı o qə­dər də yüksək görünmür. Bu­nun­la ya­na­şı, Aİ Cə­nu­bi Qaf­qaz­da mövcud­luğu­nu ya­vaş-ya­vaş ar­tır­sa da, Dağlıq Qa­ra­bağ müna­qi­şə­si­nin həl­lin­də ikinci də­rəcə­li oy­un­çu ola­raq qa­lır. Tə­əssüf ki, ener­ji­si­nin çox his­sə­si­ni həl­li­nə yö­nəltdiyi siy­a­si və iq­ti­sa­di prob­lem­lə­rin ağır­lığı al­tın­da əziyyət çə­kən Aİ, bu mə­sə­lə­dəəv­vəl­ki­tək ya­va­ş­tər­pə­nən­dir.

 - Be­lə olan tə­q­dir­də, Ba­kı­nın tə­şəbbüsünə Brüssel­dən han­sı re­ak­siy­a­nı göz­lə­mək olar?

 - Brüssel is­rar­la ha­zır­kı və­ziyyət­lə ra­zı ol­duğu­nu bil­di­rir, Minsk qru­pu­nun səy­lə­ri­ni də­s­tək­lə­diy­i­ni dey­ir. Minsk qru­pu­nun fran­sa­lı həm­sə­d­ri Av­ro­pa İt­ti­fa­qı, Av­ro­pa Şu­ra­sı sə­fir­lə­ri­ni, Av­ro­pa­nın di­g­ər rə­s­mi şəx­slə­ri­ni Qa­ra­bağ müna­qi­şə­si­nə da­ir baş ve­rən­lər­lə (əs­lin­də, heç bir dəy­i­şik­liy­in ol­ma­ma­sı) bağlı müntə­zəm ola­raq mə­lu­mat­lan­dı­rır. Bu, bə­zən ha­zır­kı sta­tus-kvo­nun Aİ-ni qa­ne et­diyi görüntüsünü ya­ra­dır. Am­ma mən bu­nun be­lə ol­duğu­na inan­mı­ram. Be­lə pas­siv ya­naş­ma yan­lış və təhlükə­li­dir. Tə­əssüf ki, Dağlıq Qa­ra­bağ heç kim üçün pri­o­ri­tet dey­il və "zə­if od"a qoy­u­lub. Bun­dan baş­qa, Aİ hə­qi­qə­tən də eti­bar­lı siy­a­si tə­rəf­da­şa çe­v­ril­mək üçün öz re­g­i­o­nun­da təhlükə­siz­liy­in tə­mi­ni mə­sə­lə­sin­dəüzə­ri­nə da­ha böyük rol götürmə­li­dir. Am­ma hə­lə ki, bu, baş ver­mir.

- Ba­kı­nın müna­qi­şə­nin həl­li­nə ay­rıca bir Av­ro­pa öl­kə­si­nin yox, məhz Aİ-nin cid­di şə­kil­də cəl­bi tə­şəbbüsü Fran­sa­nın va­si­tə­çi­liy­in­dən na­ra­zı­lıq ki­mi qiy­mət­lən­di­ri­lə bi­lər­mi?

 - Düşünürəm ki, cə­nab Hə­sə­nov bi­la­va­si­tə Fran­sa ha­q­da yox, da­ha ge­niş an­lam­da da­nı­şıb. Pro­se­sin da­la­na di­rən­diyi ha­zır­kı və­ziyyət­lə bağlı məy­us­luq var və san­ki Minsk qru­pun­da bir sil­kə­lən­məyə eh­tiy­ac ya­ra­nıb. Hə­qi­qə­tən də ha­zır­da Minsk qru­pu­nun həm­sədrlə­ri­ni re­s­to­ran­da heç ki­min ol­ma­dığışə­ra­it­də mət­bəx­də ye­mək bi­şi­rən aş­paz­la­ra bən­zət­mək olar. Va­si­tə­çi­lə­rin Dağlıq Qa­ra­bağ müna­qi­şə­si­ni həll edəcək­lə­ri­ni heç kim göz­lə­mə­sə də, on­la­rın ro­lu sa­dəcə atəş­kəs re­ji­mi­nin da­vam et­mə­si­ni də­s­tək­lə­mək ol­ma­ma­lı­dır. Ba­za prin­sip­lər əsa­sın­da irə­li­lə­mək üçün idey­a­la­rın sti­mul­laş­dı­rıl­ma­s