MODELYERİN MİSSİYASI

Modelyer Zümrüd Mirzəliyeva özünü Azərbaycanın ən tanınmış dizaynerlərindən biri kimi çoxdan təsdiqləyib. Onun üslubu milli motivlərlə müasir trendlər, zərif qadınlıq və rahatlıq arasında tarazlıqdır. Odur ki, onun geyimlərinə şou-biznes nümayəndələri, mədəniyyət və incəsənət xadimlərinin üstünlük verməsi təəccüblü deyil. Lakin bu zahiri parlaqlığın arxasında zəhmətlə, öz dəst-xəttinin axtarışı və cəsarətli eksperimentlərlə dolu böyük bir yol gizlənir.

Zümrüd Mirzəliyeva 1997-ci ildə moda dünyasına daxil olub və o vaxtdan bəri onun kolleksiyaları Qazaxıstan, Rusiya, Türkmənistan və digər ölkələrin podiumlarında dəfələrlə parlayıb. Dizayner öz işlərində milli üslub elementlərindən fəal istifadə edərək, onları müasir obrazlara üzvi şəkildə daxil edir. Kinosənətə maraq da onun yaradıcılığında iz qoyub. Belə ki, Zümrüd uzun illər kinostudiyada geyim rəssamı kimi çalışıb, sonradan bu təcrübəsini müəllif kolleksiyalarında həyata keçirib.

Bu gün o, “denim” və trikotajla eksperiment edərək ildə bir neçə kolleksiya yaradır, lakin sevdiyi krep və ipəyə sadiq qalır. Moda trendlərinə baxmayaraq, modelyer prinsipial olaraq xəz və dəridən imtina edir və bununla gözəlliyin qurban tələb etmədiyini sübuta yetirir.

Ötən ilin noyabrında onun “Silk Sense” kolleksiyası əsl hadisəyə çevrilib - cins, ipək və makrame elementlərinin cəsarətli birləşməsi tənqidçiləri və brendin pərəstişkarlarını heyrətləndirdi. Zümrüd MİRZƏLİYEVA ilə biz təkcə moda haqqında danışmaq istəmirdik. Axı, hər bir geyimin, hər bir naxışın arxasında tarix, emosiyalar, təəssüratlar gizlənir. Bəs onun kolleksiyaları necə yaranır? Onu nə ilhamlandırır, nə irəli aparır? Yaradıcılıq, harmoniya axtarışı və rəssamın daxili dünyası haqqında müsahibəmizdə tanış ola bilərsiniz.

- Zümrüd xanım, dizayner kimi fəaliyyətiniz necə başladı? Bu işlə neçə müddət məşğul olursunuz?

- Dizayner olmağım təsadüfi deyildi - hər şey uşaqlıqdan, bir arzudan başladı, o vaxt dəftərlərin, salfetlərin və hətta məktəb partalarının istənilən boş guşələri mənim üçün kətana çevrilirdi. Mən hər yerdə və hər zaman çəkirdim, nəhayət, başa düşdüm ki, bu sadəcə hobbi deyil, bu, mənim istedadımdır. Addım-addım öz məqsədimə doğru irəliləyirdim. Əvvəlcə Moskva Açıq Sosial Universitetinin (MOSU) təsviri incəsənət və dizayn fakültəsi mənim üçün güclü təməl oldu. Daha sonra Azərbaycan Dövlət Rəssamlıq Akademiyasının qrafika fakültəsi isə mənə incəsənəti daha dərindən dərk etməyə və ustalığımı cilalamağa kömək etdi. Sonra isə - hadisələr burulğanı. 1997-ci ildə ilk dəfə öz işimi ictimaiyyətə təqdim etdim. O zaman mənə elə gəlirdi ki, bu, hələ başlanğıcdır, amma geriyə baxanda anlayıram ki, artıq bütöv bir dövr keçib! Qismət olsa, 2027-ci ildə bu peşədə 30 ilimi qeyd edəcəyəm. Zaman necə də sürətlə keçir! Bu illər ərzində yüksəlişlər də olub, çətinliklər də, amma əsas olan - məni irəli aparan dəyişməz ilham və işimə olan sevgidir.

- Sizin işinizdə nümunə, müəllim və ya idol kim olub (və ya kimdir) və niyə?

- “Özün üçün kumir yaratma” - xəbərdarlıq kimi səslənən ifadədir. Amma göz önündə parlaq nümunələr olmadan irəli getmək olarmı? Hər bir yaradıcı insanın işləri heyranlıq doğuran, ilham qığılcımı yandıran və öz yolunu axtarmağa sövq edən insanlar var.

Mənim üçün belə əfsanələr Kristian Dior, Koko Şanel, İv Sen Loran, Karl Lagerfeld, Kristobal Balensiaqa olub. Bu insanlar təkcə brendlər yaratmadılar, onlar həm də moda haqqında təsəvvürü dəyişdilər, onu incəsənətə, fəlsəfəyə, həyat tərzinə çevirdilər. Onların işlərində cəsarət, novatorluq, zamanın ruhu və işə qeyd-şərtsiz sədaqət var.

Mən onların nailiyyətlərinə heyran oluram, amma heç vaxt təqlid etməyə çalışmıram. İlham - kor-koranə təkrar deyil, öz səsini eşitmək, ideyaları özündən keçirmək və unikal bir şey yaratmaq bacarığıdır. Axı, moda həmişə yeni oxunuş, üslub vasitəsilə danışılan yeni hekayədir.

- Sizin üçün ən maraqlı və ən yaxşı işləmək istədiyiniz sevimli modellər - müştərilər, artistlər varmı?

- Bəxtim gətirib ki, müştərilərim və modellərim arasında “sevilməyən” adlandıra biləcəyim kimsə yoxdur. Hər bir insan bir hekayədir, xarakterdir, xüsusi enerjidir və mənim üçün həmişə onu tam şəkildə açmağa kömək edəcək o açarı tapmaq vacibdir. Bəlkə də yaradıcılığın əsl sehri bundadır: dizayner ilə onun geyimlərini geyinən insan arasında sadəcə iş münasibətlərindən daha böyük bir şey yaranır. Əməkdaşlıq etdiyim bir çox insanlarla indi bizi həqiqi dostluq bağlayır. “Ulduzlar”la iş həmişə ayrı bir kainatdır. Bir insanı geyindirmək bir məsələ, onun üçün fərdiliyini, daxili dünyasını vurğulayacaq bir obraz yaratmaq tamamilə başqa məsələdir. Artist tam etibar edəndə, ideyalara açıq olanda və eksperimentlərə hazır olanda həmin an ən maraqlı şeylər başlayır! Türkiyəli aktrisa Aydan Şener, Tünzalə Ağayeva, Rusiya teatr və kino aktrisası Lyubov Tolkalina və bir çox başqa görkəmli şəxsiyyətlərlə işləmək xoşbəxtliyi mənə nəsib olub. Mənim üçün bu təcrübə təkcə peşəkar çağırış deyil, həm də öz üslubum vasitəsilə onları yeni işıqda göstərmək imkanı idi. Axı, modada əsas olan təkcə geyim deyil, onun danışdığı hekayədir.

- Fikrinizcə, dizaynerin karyerasında uğur nə deməkdir?

- Merkantil görünmək istəmirəm, amma dizayner uğuru təkcə nümayişlərdə alqışlar və tamaşaçıların heyranlı baxışları deyil. Bəli, bu, şübhəsiz ki, xoşdur, amma real dünyada moda həm də biznesdir. Gözəl geyimlər təkcə podiumu fəth etməməli, həm də insanların qarderobunda öz yerini tapmalı, onların həyatının bir hissəsinə çevrilməlidir.

Mənim üçün əsl uğur kolleksiyalarımın geyinilməsi, geyimlərimdə özlərini xüsusi hiss etmələri, brendin böyüməsi və inkişafıdır. Axı, moda sənəti  yaradıcılıq, tanınma və kommersiya dayanıqlılığı arasında tarazlıqdır. Fəxr edirəm ki, bütün bu komponentləri birləşdirərək, xəyalı reallığa çevirə bilirəm.

- Hazırda kolleksiya çərçivəsində yaradılmış ən sevimli, sizin üçün xüsusi olan bir əşya varmı?

- Bir əşyanı sevimli adlandıra bilmərəm, çünki bu, mənim üçün ən vacib kitabın yüzlərlə səhifəsi arasından birini seçmək kimidir. Hər bir paltar, hər bir kostyum, hər bir detal - yaratdığım hekayənin bir hissəsidir. Biçimdə, parçanın teksturasında, furniturların ən kiçik elementlərində, yəni hər yerdə qəlbimin bir parçası var.

Moda təkcə geyim deyil. Bu, xətlərdə, siluetlərdə və çalarlarda ifadə olunan emosiyalar, xarakter, daxili dünyadır. Kolleksiya yaradanda mən təkcə fasonlar haqqında deyil, həm də onun bəxş edəcəyi hisslər haqqında düşünürəm. Yəni parçanın necə hərəkət edəcəyini, işıqda necə parlayacağını, insanın bu geyimdə duruşunu, baxışını, əhval-ruhiyyəsini necə dəyişəcəyini düşünürəm. Bir əşyanı seçmək mümkün deyil, çünki onların hər biri sevgi, diqqət və mükəmməlliyə can atmaqla yaranıb. Onlar bir bütünün hissələridir və birlikdə mənim moda hekayəmi danışırlar.

- Modelyer yaradıcı peşədir və o, həm də yüksəlişlər və enmələrlə bağlıdır. Uğur və uğursuzluqları necə qarşılayırsınız?

- Yüksəlişlər və enmələr yolun ayrılmaz hissəsidir. Bəzən zirvədəsən, ilhamlanmış, uğurdan qanadlanmış, bəzən isə elə görünür ki, dünya dağılır və özünü yenidən toplamaq lazımdır. İnanıram ki, həm zəfər, həm də məğlubiyyət - bizi güclü edən dərslərdir. Uğur irəli aparır, daha cəsarətlə xəyal qurmağa və yaratmağa sövq edir. Uğursuzluqlar isə... Onlar dayanmağı, düşünməyi, nəticə çıxarmağı və davam etmək üçün özündə güc tapmağı öyrədir. Amma nə baş versə də, bütün narahatlıqları sağaldan bir “dərman” var: oğlum Arifin məni qucaqlaması. Onun səmimi gözlərində, mənə olan sonsuz inamında həyatda ən vacib şeyin mükafatlar, titullar və tanınma olmadığını xatırlatma var. Yəni ən vacib məsələ sevgi, ailə, yanında olan insanlardır. Məhz onlar güc, ilham və harmoniyanı verirlər. Bunlarsız heç bir böyük başlanğıc mümkün deyil.

- Sizcə, orta statistik azərbaycanlı kişi və qadın necə görünür? Bu halda üslub, zövq, gözəllik haqqında danışmaq olarmı?

- Əminəm ki, üslub, zövq və gözəllik standartlara tabe olmayan bir şeydir. “Orta statistik” kişi və ya qadınlar kimlərdir? Bu, sadəcə şərtilikdir, çünki hər birimizin öz xarakteri, qavrayışı və təkrarolunmaz enerjisi var. Qadın və kişilərimizin üsluba, qulluğa və zərifliyə daha çox diqqət yetirməsini görməkdən məmnunam. Dəb sadəcə əşya deyil, özünüifadə vasitəsinə çevrilir. Lakin bir vacib qayda var: trendlərin arxasınca qaçmaq asandır, amma bu dəyişikliklər burulğanında özünü itirməmək daha dəyərlidir. Həqiqi üslub bu gün dəbdə olan məsələ haqqında deyil, sizi həmişə xüsusi edən məsələ barədədir. Gözəllik özünə inamdan başlayır. Əgər nəsə dəyişməlidirsə, yalnız daha yaxşıya doğru, yəni harmoniya, özün olmaq cəsarəti və insanı, həqiqətən, dəbli edən daxili azadlığa doğru dəyişməlidir.

- Deyirlər ki, üslub çox pul tələb edir. Mənim qeyri-peşəkar fikrimcə, dəb ciddi maliyyələşmə tələb edir, stil isə xüsusi xərc tələb etmir: effektli şərf, uğurlu rəng qamması, zərif aksesuar. Vəssalam, sən stilli geyinmisən. Mən haqlıyam?

- Tamamilə razıyam: moda ucuz zövq deyil. Kolleksiyalar, parçalar, mürəkkəb lekallar, ustaların zəhmətli işi - bütün bunlar ciddi sərmayə tələb edir. Amma stil... Bu, tamamilə başqa bir hekayədir. O, qiymət etiketləri ilə ölçülmür, brendlərdən asılı deyil və butiklərdə satılmır. Stil daxili özünü hiss etmə, insanın paltarı necə daşıması, necə özünə inamla cəmiyyətə çıxması haqqındadır. Bəzən tək bir detal kifayətdir - effektli şərf, zərif aksesuar, uğurlu rəng qamması. Bununla obraz canlanır, tamamlanmış və zərif olur. Burada ölçü hissi, harmoniya və əlbəttə ki, öz fərdiliyini vurğulamaq bacarığı vacibdir.

Hər zaman deyirəm: stil pul haqqında deyil, zövq, özünə inam və özün olmaq cəsarəti haqqındadır. Düzgün aksentlər qoyulduqda ən sadə şeylərdə də mükəmməl görünmək olar. Çünki həqiqi gözəllik həmişə detallardadır.

- Bakı şəhəri həm sovet dövründən əvvəl, həm də sonra öz dəbli xanımları ilə məşhur idi. İndi paytaxtımız necədir? Biz bu tendensiyaya davam edirik? Deyirlər ki, Tbilisi daha dəbli, stilli, ekstravaqantdır...

- Bakı hər zaman öz dəbli xanımları ilə məşhur olub və xoşbəxtlikdən bu ənənə yaşayır. Bunu görmək üçün paytaxtın küçələrində gəzmək kifayətdir: stil burada sadəcə dəbə hörmət deyil, həyat tərzinin bir hissəsidir. Mükəmməl zövqlü qadınlar və kişilər, cəsarətli kombinasiyalar, gözlənilməz detallar - bütün bunlar göstərir ki, Bakıda dəb inkişaf etməyə davam edir, eyni zamanda dərin şəkildə fərdi qalır. Əlbəttə, zaman öz düzəlişlərini edir: dünya trendlərinə çıxış, bu sahənin inkişafı, cəmiyyətdəki dəyişikliklər. Amma bütün bunlar şəhərə öz stilini daha parlaq açmağa kömək edir.

Tbilisiyə gəlincə... Düşünürəm ki, şəhərləri müqayisə etmək tam düzgün deyil. Onların hər birinin öz ritmi, xarakteri və moda tarixi var. Bakı heç vaxt başqasını kopyalamayıb, əksinə, öz unikallığını yaradıb. Burada ənənələr müasirliklə, şərq şarmı son trendlərlə, özünəməxsusluq eksperimentlərin yüngüllüyü ilə qovuşur. Bizim şəhərimiz sadəcə dəb dünyasının xəritəsində bir nöqtə deyil, bura stil mədəniyyətinin, həyat tərzinin və sakinlərinin xarakterinin əksi olduğu canlı məkandır.

- Modelyer, dizayner kimi arzunuz...

- Mənim arzum? O, sadəcə uğur və ya tanınmaqdan daha böyükdür. İstəyirəm ki, dünya bazarında qürurla səslənsin: “Made in Azerbaijan”

İstəyirəm ki, insanlar bütün dünyada Azərbaycan dəbində unikal, layiqli, ilhamverici bir şey görsünlər. Mənim üçün bu sadəcə ambisiya deyil, həqiqi missiyadır.

Azərbaycan mədəniyyət, ənənələr, estetikaya öz xüsusi baxışı ilə zəngindir. O, sadəcə ölkə deyil, naxışlarda, rənglərdə, formalarda, materiallarda təcəssüm olunan tarixdir. Çalışıram ki, hər kolleksiyam təkcə dünya standartlarına uyğun olmasın, həm də milli ruhu, əşyaları həqiqətən xüsusi edən o şərq cazibədarlığını daşısın.

İnanıram ki, dəb bütün dünyaya vətənin, onun tarixi, istedadları haqqında danışa biləcəyin bir dildir. Azərbaycan dizaynının tanınması, ustalarımız harada olmalarından asılı olmayaraq, insanları heyran edəcək, ruhlandıracaq və onların qəlblərində yer tapacaq ən yüksək səviyyəli məhsullar ərsəyə gətirmələri üçün əlimdən gələni edəcəyəm.