BƏƏ-NİN MƏDƏNİYYƏT PAYTAXTINDA
Şarca digər ərəb əmirliklərindən nə ilə fərqlənir?
Müəllif: Elçin HÜSEYNOV, Bakı-Şarca-Bakı
Şarca Birləşmiş Ərəb Əmirliklərinin yeddi əmirliyindən biridir, lakin çox vaxt Dubay və Əbu-Dabi kimi daha məşhur qonşularının kölgəsində qalır. Bununla belə, bu əmirlik xüsusilə mədəni və tarixi irs baxımından az əhəmiyyətli deyil. Şarca həm də sahəsinə və məşhurluğuna görə üçüncüdür. Eyni zamanda Fars və Oman körfəzlərinin suları ilə əhatə olunan Şarca bütün əmirliklərlə həmsərhəddir, lakin ona ən yaxın olan Dubaydır (40 kilometr). Çox vaxt deyirlər ki, Şarcanı Dubaydan daha aşağı qiymətə yaxşı çimərlik və mədəni istirahət istəyənlər, həmçinin sakitliyi və rahatlığı sevənlər seçirlər.
Ən yaxşı vaxt - ən yaxşı qiymətlər
Şarcaya səyahət etmək üçün ən yaxşı vaxt, Dubay və Əbu-Dabidə olduğu kimi, noyabrdan aprelə qədərdir. Bu dövrdə burada ən rahat hava şəraiti olur. Belə ki, havanın temperaturu təxminən 20-30°C olur ki, bu da çimərlik istirahəti və ekskursiya turları üçün idealdır. Maydan oktyabra qədər bu əmirliydə isti olur, temperatur 40-45°C-yə çata bilər və bu da açıq havada qalmağı çox çətinləşdirir. Bu vaxt açıq günəş altında aktiv gəzintilərdən qaçmaq və gecə və ya erkən səhər tədbirlərini seçmək tövsiyə olunur. Əgər məqsədiniz şəhərdən və onun görməli yerlərindən zövq almaqdırsa, qış və yaz mövsümləri ən yaxşı vaxtdır.
Azərbaycandan Şarcaya artıq uzun müddətdir ki, birbaşa uçuşlar həyata keçirilir. Bəzi sərnişinlər bu istiqaməti istirahət və ya digər əmirliklərə yaxın olduğu üçün seçirlər, digərləri isə daha sonra marşrut boyunca, daha çox Asiya regionu ölkələrinə gedirlər.
Hava limanında bütün rəsmi prosedurları keçdikdən sonra mərkəzə necə getmək barədə düşünəcəksiniz. Buradan mərkəzə avtomobillə təxminən 25 dəqiqəlik məsafə var. Əlbəttə ki, ən asan yol taksi sifariş etməkdir, onların dayanacaqları hər terminalın yanında yerləşir. Orta hesabla hotelə getmək 20-30 avroya başa gələ bilər. Lakin büdcəli turistlər üçün də çıxış yolu var: “Al Sharq” və “Rolla” terminallarına (hər ikisi mərkəzdədir) bir neçə ictimai avtobus gedir - №14, 15, 88 və 99. Onların dayanacaqları taksi dayanacaqlarından çox da uzaq deyil və onlar hər 15-20 dəqiqədən bir yola düşürlər, gedişhaqqı 8 AED (2,06 avro) təşkil edir. Sürücüyə yerli dirhəmlə ödəniş etmək lazımdır, ona görə də hava limanının valyuta mübadiləsi məntəqələrində əvvəlcədən lazımi məbləği dəyişdirin.
Şarcada hotellərin və restoranların Dubay və Əbu-Dabidən daha ucuz olması iddiası doğrudur. Bu, konservativ əmirlikdir və onun bir qədər fərqli bazarı var ki, bu da qiymətlərə təsir edir. Bir qayda olaraq, burada əlçatan hotellər tapmaq mümkündür, çünki bu, daha az turistik istiqamətdir. Dubay və Əbu-Dabi beynəlxalq turizm və işgüzar fəaliyyətin mərkəzləridir və bu da yaşayış üçün yüksək qiymətlərlə nəticələnir.
Şarcada, həmçinin daha əlçatan qida müəssisələri tapmaq mümkündür. Burada Dubay və ya Əbu-Dabidəki kimi yüksək qiymət siyasəti olan dəbdəbəli restoranlar daha az, yerli sakinlərə və orta seqment turistlərə yönəlmiş ənənəvi yerlər daha çoxdur. Burada hər yerdə ucuz restoranlar var. Bu restoranlarda adambaşına şam yeməyi üçün hesab 10-15 avronu keçmir.
Beləliklə, əgər sizin üçün büdcəli istirahət vacibdirsə, Şarca yaxşı variant ola bilər. Eyni zamanda buradan siz asanlıqla Dubay və Əbu-Dabiyə çata və yerli turistik görməli yerləri gəzə bilərsiniz.
Ən mühafizəkar
Şarca hər zaman islam ənənələri və normalarına riayət olunduğu BƏƏ-nin ən mühafizəkar əmirliyi hesab edilib. Əmirlik ictimai və şəxsi həyatın bir çox aspektlərinə aid olan sərt qanunları ilə tanınırdı. Bu qaydalar, ilk növbədə, alkoqol, musiqi, ictimai bayramlar və hətta bəzi geyim növləri daxil olmaqla islam dəyərlərinə ciddi riayət edilməsinə əsaslanırdı. Alkoqol qadağası ən məşhurlarından biridir. Turist zonalarında lisenziyalı bar və restoranlarda alkoqol almağın mümkün olduğu Dubay və Əbu-Dabidən fərqli olaraq, Şarcada alkoqolun satışı və istifadəsi qadağan edilmişdi. Dini və əxlaqi normalara zidd ola biləcək tədbirlərin keçirilməsi, o cümlədən musiqi festivalları və ya islam ənənələri ilə uyğun hesab edilməyən digər hadisələr də qadağan olunmuşdu. Burada, həmçinin geyim və davranışa sərt tələblər qoyulurdu. Məsələn, qadınlar qapalı geyimlər geyinməli idilər, həddindən artıq sərbəst sevgi təzahürləri (məsələn, ictimai yerlərdə qucaqlaşma və öpüşmə) cərimələrə və hətta həbsə səbəb ola bilərdi.
Lakin son illərdə hətta Şarcada da turistlər və yerli sakinlər üçün əmirliyi daha açıq edən, eyni zamanda unikal mədəni kimliyini qoruyan dəyişikliklər baş verib. Bu dəyişikliklər əsas dəyərləri pozmadan ənənəvi qaydaları müasir dünyaya uyğunlaşdırmaq cəhdləri ilə bağlı olub.
Belə ki, turizm infrastrukturunun yaxşılaşdırılması çərçivəsində Şarcada turistlər üçün daha çevik qaydaların tətbiqinə başlanılıb. Məsələn, 2020-ci ildə bu əmirlikdə ilk dəfə olaraq alkoqol satışı üçün lisenziyası olan iki hotel açılıb. Bu, əlamətdar bir addım olub, çünki bundan əvvəl Şarca hətta lüks hotellərdə və restoranlarda spirtli içkilərin alınmasının mümkün olmadığı yeganə əmirlik idi. Lakin ictimai yerlərdə alkoqol satışı hələ də ciddi qadağa altındadır.
Bundan əlavə, müəyyən növ ictimai tədbirlərə qarşı sərt mövqeyə baxmayaraq, burada mədəni və təhsil layihələri fəal şəkildə dəstəklənməyə başlanılıb. Əmirlik Şarca Beynəlxalq Film Festivalı kimi mədəni və incəsənət festivallarının keçirildiyi məkandır. Musiqi və incəsənət müəyyən nəzarət altında qalsa da, əvvəlkindən daha çox diqqət və tanınma qazanır.
Şarcada qadınların hüquqlarının yaxşılaşdırılması istiqamətində də addımlar atılıb. Onlara ictimai nəqliyyat və restoranlarda işləməyə icazə verilib. Burada hələ də qadınların xarici görünüşünə dair tələblər kimi ənənəvi dəyərlər qorunsa da, tədricən onların özlərini daha azad və rahat hiss edə biləcəkləri yerlər yaranır. Kişi geyimlərinə münasibətdə də dəyişikliklər baş verib. Belə ki, əgər bir neçə il əvvəl şort geyinilməsi qadağan idisə, indi bu qadağa aradan qaldırılıb.
Bu zaman tamamilə məntiqli sual yaranır: “Bu dəyişikliklər və qadağaların yumşaldılması nə ilə bağlıdır?”. Cavab aydındır: turizm region üçün getdikcə daha vacib gəlir mənbəyinə çevrilir və Şarca, digər əmirliklər kimi, daha qonaqpərvər mühit yaradaraq xarici turistləri cəlb etməyə çalışır. Sərt məhdudiyyətlərin yumşaldılmasına yönəlmiş yeni qaydaların tətbiqi əmirliyə xarici qonaqlar üçün daha cəlbedici olmağa kömək edir. Şarca, həmçinin digər dövlətlərlə yaxşı münasibətləri qorumağa çalışır və bunun üçün sosial və mədəni normalarda bəzi dəyişikliklər tələb edilir. Əmirliyin beynəlxalq arenada, o cümlədən biznes və mədəniyyət sahəsində rəqabətqabiliyyətli qalması vacibdir.
Qeyd etmək lazımdır ki, Şarca dəyişikliklərə hazır olduğunu nümayiş etdirsə də, hələ də BƏƏ-nin ən mühafizəkar əmirliklərindən biri olaraq qalır.
Mədəniyyətə pəncərə
Şarca rəsmi olaraq ərəb dünyasının mədəniyyət paytaxtıdır və o, bu adı təsadüfən almayıb. Əmirlik mədəni və təhsil təşəbbüslərini fəal şəkildə inkişaf etdirir, burada çoxlu sayda muzeylər, qalereyalar, teatrlar və mədəniyyət mərkəzləri var. Uzun illərdir ki, Şarcada musiqi, incəsənət və ədəbiyyat fəal şəkildə dəstəklənir.
Burada islam sivilizasiyası, Şarca incəsənəti, arxeologiya, həmçinin tarixi muzeylər yerləşir. Bu mədəniyyət müəssisələri regionun zəngin irsini öyrənməyi, nadir artefaktları, qədim incəsənət əsərlərini və tarixi eksponatları görməyi təklif edir.
Şarcada ənənəvi ərəb memarlığı qorunub saxlanılıb, burada, həmçinin tarixi kontekstə harmonik şəkildə uyğunlaşan müasir binaları da görmək olar. Yaşıllıqlar və bazarlarla əhatə olunmuş qədim binalar və qalalar şəhər sakinlərini və turistləri qədimlik ab-havasına qərq edir.
Əsas görməli yer, əlbəttə ki, İslam Sivilizasiyası Muzeyidir. Bu, islam mədəniyyəti, elmi, incəsənəti və fəlsəfəsinin inkişafı haqqında daha çox öyrənmək istəyənlər üçün əsl xəzinədir. O, 2008-ci ildə açılıb və o vaxtdan bəri təkcə Şarcanın deyil, həm də bütün regionun əsas mədəniyyət mərkəzlərindən biridir.
Muzey şəhərin mərkəzində, sahil kənarına yaxın, əvvəllər bazar kimi xidmət edən tarixi binada yerləşir. Ərəb klassik üslubunda saxlanılan bu bina ənənələr və müasir muzey texnologiyalarının harmonik birləşməsinin rəmzinə çevrilib. Muzeyin daxilində də ərəb memarlığının elementlərindən istifadə olunur və bu da ziyarətçilərə təkcə eksponatlarla tanış olmağa deyil, həm də qədimliyin ruhunu və islam sivilizasiyasının əzəmətini hiss etməyə imkan yaradan ab-hava yaradır.
Muzey (giriş 10 dirhəm) islam mədəniyyətinin ayrı-ayrı aspektlərinə həsr olunmuş bir neçə böyük ekspozisiya zalından ibarətdir. 5 mindən çox eksponat 1400 ildən artıq tarixi əhatə edir. Diqqəti cəlb edən ekspozisiya islam tarixinə həsr olunub. Burada “Quran”ın nadir nüsxələri, həmçinin Məkkədəki Kəbənin örtülməsi üçün Kisva (qızıl saplarla naxışı olan qara ipəkdən örtük) nümayiş olunur.
Digər qalereyada astronomiya, riyaziyyat, tibb və kimya sahələrində islam elm və texnologiyasının ən mühüm nailiyyətləri nümayiş etdirilir. Eksponatlar arasında qədim əlyazmalar, alətlər və həmin dövrün modelləri var. Burada islam sivilizasiyasının orta əsrlərdə elmin inkişafına necə töhfə verdiyini, o cümlədən ərəb alimləri Əl-Xarəzmi və İbn Sinanın əsərlərini görmək olar.
Muzeyin ən diqqətçəkən bölmələrindən biri islam incəsənətinin ayrılmaz hissəsi olan ərəb kalliqrafiyasına həsr edilib. Zallarında kalliqrafiyanın nadir nümunələri, həmçinin islam ustalarının yüksək ustalıq səviyyəsini nümayiş etdirən digər sənət əsərləri - keramika, tekstil, mebel və xalçalar təqdim olunur. “İslam fəlsəfəsi və dini” bölməsində islam fəlsəfəsini və onun cəmiyyətin dəyərlərinin formalaşmasındakı rolunu əks etdirən əlyazmalar, kitablar və sənədlər kolleksiyası var. Muzeyin ekspozisiyasında islam tarixini və müxtəlif tarixi dövrlərdə insanların həyatını əks etdirən arxeoloji tapıntıları da görmək olar. Kolleksiyalara sikkələr, gil qablar, həmçinin islam dünyasının müxtəlif guşələrindən - Hindistandan İspaniyaya qədər tapılmış artefaktlar daxildir. Üstəlik, muzeydə eksponatların daha yaxşı başa düşülməsi üçün multimedia texnologiyalarından aktiv şəkildə istifadə olunur.
İncəsənət muzeyi ərəb və xarici rəssamların müasir incəsənətinin görkəmli kolleksiyasını təqdim edir. Burada rəsm əsərləri, heykəltaraşlıq və fotoqrafiya daxil olmaqla yeni sənət əsərlərinin nümayiş olunduğu sərgilər keçirilir. Şarca Arxeologiya Muzeyi isə əmirliyin ən qədim muzeylərindən biri olaraq şəhərin və bölgənin tarixini açıqlayır. Burada Neolit dövründən başlayaraq tarixi minilliklərə uzanan arxeoloji tapıntılar toplanıb. Ənənəvi İncəsənət və Mədəniyyət Muzeyində isə ərəb xalqının məişət əşyaları və ənənələri ilə tanış edilir. Burada ziyarətçilər qədim geyimlər, zərgərlik məmulatları, məişət əşyaları və hətta qədim avtomobillər görəcəklər. Bu da keçmişdə insanların həyatı haqqında unikal təsəvvür yaradır. Şarcada 2000-ci ildə açılmış Uşaqlıq Muzeyi də var. O, uşaqlara yönəlib və interaktiv eksponatları gənc ziyarətçilərə mədəniyyət, tarix və elm haqqında daha çox məlumatı maraqlı formada öyrənməyə kömək edir. Həm ənənəvi eksponatların, həm də yüksək texnologiyalı simulyasiyaların və elmi qurğuların nümayiş olunduğu müxtəlif elmi fənlərə həsr olunmuş Elm Muzeyi də var.
Bir sözlə, digər əmirliklər əyləncə, alış-veriş və lüksə diqqət yetirdiyi halda, Şarca maarifləndirmə və mədəni irsin qorunmasına yönəlib. Əmirlikdə dünyanın hər yerindən tələbələri və mütəxəssisləri cəlb edən bir neçə böyük universitet, elmi mərkəz və qalereya var.
İstirahət və qaralma
Mədəniyyət öz yerində, lakin Şarca, həmçinin gözəl çimərlikləri və təbiət qoruqları ilə də öyünə bilər. Daha urbanizasiyalı qonşularından fərqli olaraq, burada səs-küylü meqapolislərdən uzaqda sakitlik və rahatlıq axtaranlar üçün ideal olan çoxlu təbii guşələr var.
Məsələn, Şarcadan 130 kilometr məsafədə yerləşən Əl-Hefaya Dağlıq Ərazilərin Sakinlərinin Qorunması Mərkəzi var. Bura təxminən 12 kvadrat kilometr ərazini əhatə edir, dağların və səhraların 30 növ nümayəndəsinin - ilanlar, kərtənkələlər, kirpilər və əqrəblər, həmçinin Cənubi Ərəbistanın bəbirləri, canavarlar, tarlar və karakalların (çöl vaşaqları) həyatı haqqında təsəvvür yaradır. Ziyarətçilər burada, adətən, bələdçi müşayiəti ilə qolf arabalarında hərəkət edirlər. Mübarək Dəniz Qoruğu (“Mubarak Marine Sanctuary”) Şarcanı əhatə edən sularda yerləşir və mərcan rifləri və dəniz tısbağaları daxil olmaqla dəniz florası və faunasının qorunması üçün vacib yerdir. Bu, həmçinin dalğıclıq və sualtı üzgüçülük üçün əla məkandır. Məşhur yerlərdən biri də Əl-Buheyra gölündəki quş qoruğudur. Bu, xüsusilə flaminqo, vağlar və bölgədən miqrasiya edən digər növlər daxil olmaqla bir çox su quşunun evidir. Bu, quşları müşahidə etmək və təbiətdə gəzmək üçün gözəl bir yerdir.
Şarca, həmçinin Fars və Oman körfəzlərinin sahilində istirahətin dadını çıxarmaq istəyənlər üçün ideal olan çimərlikləri ilə məşhurdur. Çimərliklər, bir qayda olaraq, ictimai və özəldir, hər birinin öz xüsusiyyətləri və cəlbedici tərəfləri var.
Şarcada ən məşhur olan Əl-Xan qum çimərliyidir (giriş 10 dirhəm). Bura Ərəb körfəzinin mavi sahili boyunca 600 metr uzanır. O, Əl-Xan rayonunda ən yaxşı yeri tutur və Dəniz muzeyi və okeanariumun yaxınlığında yerləşir. Burada rahat istirahət üçün hər şey var: paltar dəyişmə kabinələri, duşlar, tualetlər, çimərlik çarpayıları və çətirlər. Sakit istirahəti sevənlər günəş vannası qəbul edə və ya uşaqlar sürüşkənli xüsusi meydançada oynayarkən piknik təşkil edə bilərlər. Əgər siz aktiv əyləncələrin tərəfdarısınızsa, kayakinq, kaytserfinq, paraseylinq, flaytbord və ya banan formasında olan qayıq sürmək üçün avadanlıq icarəyə götürə bilərsiniz.
Ailə həftəsonu üçün ideal yer Əl-Məmzar çimərlik kompleksi hesab olunur. Mənzərəli xurma ağacları və qumlu çimərliklərin olduğu 106 hektarlıq kompleksdə üç hovuz, oyun meydançaları, piknik zonaları və s. yerləşir. Əl-Məmzar həm də həm aktiv istirahət, həm də rahatlaşdırıcı gəzintilər üçün zonaları əhatə edən abadlaşdırılmış ərazisi ilə məşhurdur.
Turistlər və yerli sakinlər arasında “Al Heera” ictimai çimərliyi də böyük populyarlıq qazanıb. Yaşayış məhəlləsinin hündür olmayan villaları və ağ qumlu çimərlik burada xoş gəzinti üçün şərait yaradır və açıq havada piknik üçün ideal şəkildə uyğundur. Mərkəzin özündə də Korniş çimərliyi (Corniche Beach) yerləşir. Bu, Şarcada ən məşhur çimərliklərdən biridir, burada təkcə dənizdən deyil, həm də çoxsaylı kafe, restoran və mağazaları olan gözəl bulvardan zövq almaq olar. Çimərlikdə istirahət üçün təchiz edilmiş zonalar, qaçış cığırları və piknik üçün yaşıl zonalar var. Bu arada, Şarcada qadınlar və uşaqlar üçün ayrıca çimərlik də var – “Sharjah Ladies Club”.
Şarcadakı çimərliklər, adətən, çox təmiz və səliqəlidir, zəruri təhlükəsizlik vasitələri ilə təchiz edilib. Onların bir çoxunda kafe, restoran və idman zonaları daxil olmaqla mükəmməl infrastruktur var. Bu, burada vaxtınızı rahatlıqla keçirməyə imkan verir.
Bir sözlə, Şarca sadəcə istirahət yeri deyil, BƏƏ-nin əsl mədəni incisidir. Burada qədim ənənələrin və müasir dünyanın necə harmonik şəkildə birləşdiyini görmək, həmçinin digər əmirliklərdə tapa bilməyəcəyiniz unikal ab-havaya qərq olmaq mümkündür. Bu, təkcə gözəl kurortda istirahət etmək üçün deyil, həm də mədəni cəhətdən zənginləşmək və yeni təəssüratlar əldə etmək istəyənlər üçün əla istiqamətdir.
MƏSLƏHƏT GÖR:









117

