ADRİATİK DƏNİZİ ÇAĞIRIR

Monteneqro və ya Çernoqoriya sanki ilk baxışdan insanı özünə aşiq etmək üçün yaradılmış ölkədir. Adriatik dənizi sahilindəki bu kiçik dövlət mənzərələrinin müxtəlifliyi, zəngin tarixi və heyrətamiz ab-havası ilə insanı valeh edir. Ölkə boyunca səyahəti bir çoxları canlı açıqca boyunca gəzintiyə bənzədirlər, burada hər döngədən sonra dəniz sahilindən tutmuş əzəmətli dağlara qədər yeni mənzərə açılır.

Bir çoxları üçün populyar istiqamət

Monteneqro son illərdə Balkan regionunun ən populyar turizm istiqamətlərindən birinə çevrilib. Onun ərazisinin kompakt olması, təbiətinin heyrətamiz müxtəlifliyi, təmiz Adriatik dənizi və münasib qiymətləri ölkəni bütün dünyadan gələn səyahətçilər üçün xüsusilə cəlbedici edir. Rəsmi statistikaya görə, 2024-cü ildə ölkəni təxminən 2,6 milyon xarici səyahətçi ziyarət edib. Turizmin Monteneqronun ümumi daxili məhsulundakı payı təxminən 25%-dir. Bu da bu sahəni dövlət iqtisadiyyatının əsas sahələrindən birinə çevirir.

Monteneqro xüsusilə Xorvatiya, Yunanıstan və İtaliyaya daha münasib alternativ axtaranlar arasında populyarlaşıb. Bu istiqaməti həm mənzillər bron edən və avtomobil icarəyə götürən müstəqil səyahətçilər, həm də uçuş, transfer və yaşayış daxil olan paket turlar alan turistlər seçirlər.

Bu populyarlıqda təhlükəsizlik də mühüm rol oynayır. Burada cinayət səviyyəsi son dərəcə aşağıdır və yerli əhali xaricilərə qarşı xoş münasibət bəsləyir. Ölkə infrastrukturu fəal şəkildə inkişaf etdirilir: yeni hotellər, yollar, dəniz limanları, sahil xətləri və əyləncə mərkəzləri tikilir. Bununla əlaqədar olaraq təkrar ziyarətlərin sayı hər il artır - daha çox səyahətçi Monteneqroya qayıdır ki, onun sakitliyindən, təbiətindən, mətbəxindən və atmosferindən yenidən həzz alsın.

Ənənəvi olaraq turistlərin əksəriyyəti Serbiya, Bosniya və Herseqovina, Rusiya, Almaniya və Çindən gəlir. Bununla yanaşı, son illərdə Avropa İttifaqı ölkələrindən, xüsusilə Fransa, Polşa, Çexiya, İtaliya və Böyük Britaniyadan gələn qonaqların axını əhəmiyyətli dərəcədə artıb. Axı, bu ölkə, xüsusilə yay mövsümündə, bahalı Avropa kurortlarına mülayim bir alternativdir. Monteneqronun populyarlığı Körfəz ölkələri, Türkiyə və İsraildən gələn səyahətçilər arasında da sürətlə artır.

Son on ildə Cənubi Qafqaz və Mərkəzi Asiya ölkələrindən gələn turistlərin sayı artıb. Yay (iyun-avqust) çarter reyslərinin sayəsində minlərlə azərbaycanlı hər il bu ölkədə istirahət etmək imkanı əldə edir ki, buna iki dövlət arasında vizasız rejim də töhfə verir. Beləliklə, Monteneqro viza almaq üçün çox pul, vaxt və əsəb sərf etmədən gedə biləcəyiniz azsaylı Avropa ölkələrindən biridir. Üstəlik, Azərbaycandan gələn turistlərin əksəriyyəti biletləri və hotelləri ayrı-ayrılıqda deyil, hazır turlar almağı üstün tuturlar. Bu, daha ucuz və rahatdır - bu mövsümün əvvəlində bir həftəlik tur ən azı 450-500 avrodan başlayırdı (ən sadə apartamentlərlə). Üçulduzlu hotellərlə turlar 600-700 avroya, dördulduzlu hotellərə 800 avrodan, ən yüksək kateqoriyalı hotellərlə isə əsasən 1200 avrodan başlayır. Təyyarələr, adətən, Tivat hava limanına enir, oradan da bu ölkənin kurort həyatının paytaxtı olan Budvaya cəmi yarım saata çatmaq olar.

Əyləncənin mərkəzində

Budva ölkənin əsas turizm maqniti olaraq qalır. O, Çernoqoriyanın qeyri-rəsmi əyləncə həyatının paytaxtıdır. Buraya hər yay bütün Avropadan (və təkcə oradan yox) gənclər partilər, dəniz, musiqi və azadlıq üçün axışırlar. Adriatik dənizi sahilindəki bu şəhər köhnə şəhərin antik atmosferini gecə həyatının dəbli ritmi ilə birləşdirir. Bəziləri onu hətta “Balkan İbizası” adlandırırlar.

Hər il Budva çimərlikləri, aktiv gecə həyatı, tarixi mərkəzi və əlverişli yerləşməsi sayəsində yüz minlərlə qonaq qəbul edir. Mövsümün zirvəsində (iyundan sentyabra qədər) şəhərin əhalisi bir neçə dəfə artır. Kotor, Tivat, Herseq-Novi və Bar kimi kurortlar da yüksək tələbatla qarşılanır. Bunların hamısı müxtəlif istirahət üslubları təklif edir - sakit ailə istirahətindən tutmuş elit yaxta turizminə qədər. Lakin ən populyarı Budva hesab edilə bilər - qədim, daş döşənmiş küçələri, cəzbedici sahil xətti və inkişaf etmiş turizm infrastrukturu ilə. “Top Hill” və “Omnia” kimi məşhur məkanlar top DJ-lər və artistləri dəvət edərək səhərə qədər davam edən partilər təşkil edirlər. Yerli sakinlər çoxdan səs-küylü gecələrə öyrəşiblər və turistlərə qarşı dostcasına yanaşırlar, böyük bayram atmosferinə uyğunlaşırlar.

Budva, həmçinin “Mogren”, “Slovenska Plaža” və xüsusilə “Jaz” (burada böyük festivallar keçirilir) çimərlikləri ilə məşhurdur, burada çimməyi, rəqsləri, kokteylləri və dənizin kənarında DJ setlərini birləşdirmək mümkündür.

Zövq və büdcəyə uyğun rahatlıq

İlk növbədə, yaşayış yerini müəyyən etmək lazımdır. Budvanın mərkəzində və ya “Slovenska Plaža” yaxınlığında yerləşmək – “hərəkətdən” uzaqlaşmaq istəməyənlər üçün ən yaxşı seçimdir. Burada çoxlu yerləşmə variantları var - lüks beşulduzlu hotellərdən tutmuş rahat mənzillərə və qonaq evlərinə qədər. Tivat, Beçiçi, Budva, Petrovaç və digər şəhərlərdəki beşulduzlu hotellər dəniz mənzərəsi, özəl çimərliklər, hovuzlar və restoranlarla kifayət qədər yüksək rahatlıq səviyyəsi təklif edir, belə hotellərdə qiymətlər gecəsi 250 avrodan başlayır. Dördulduzlu otellərdə otaqları 100-150 avro arasında tapmaq mümkündür.

Məhdud büdcəsi olan səyahətçilər üçün otaq qiyməti 60 avrodan başlayan üçulduzlu hotellər uyğundur. Apartamentlər və şəxsi mənzillər də populyardır - mövsümdən və dənizə yaxınlıqdan asılı olaraq kirayə haqqı 40-100 avro arasındadır. Nəzərə alın ki, ən ucuz apartament variantları minimum rahatlıq təklif edir və əksər hallarda səhər yeməyi daxil deyil. Bunlar əsasən aktiv istirahətə üstünlük verən, hotellərdə "ilişib qalmayan" və səyahət müddətini səyahətlərə və ətraf əraziləri kəşf etməyə sərf edən büdcə səyahətçiləri üçün nəzərdə tutulub.

Dörd paytaxta marşrut

Görməli yerlərə gəlincə, Monteneqro tarixi və təbii obyektlərlə zəngindir. Budvanın Köhnə şəhəri - qala divarları ilə əhatə olunmuş və orta əsr atmosferi ilə dolu açıq səma altında əsl bir muzeydir. Budvadan bir neçə kilometr məsafədə ölkənin vizit kartı sayılan Sveti-Stefan adası yerləşir. Onun qırmızı damları, qədim daş evləri və dar küçələri ilə tanınan silueti Monteneqro sahillərinin əsl simvoluna çevrilib. Hotel-ada materiklə dar bir bərzəxlə birləşir və sanki orta əsr açıqçasından çıxıb. Bir zamanlar sadə balıqçı kəndi olan bu yer bu gün elit kurort və lüks sinif özəl hotel kimi fəaliyyət göstərir. Qiymətlər gecəsi bir neçə yüz avrodan bir neçə min avroya qədərdir. Buna görə də adaya yalnız hotel qonaqları buraxılır, lakin Sveti-Stefan fonunda şəkil çəkdirmək turistlər arasında populyar məşğuliyyətdir. Ən yaxşı mənzərələr Budvadan Petrovaça gedən yol boyunca yerləşən baxış nöqtələrindən, həmçinin əvvəllər kral ailəsinə məxsus olan Miloçer çimərliyindən açılır. Bu arada, adanın iki çimərliyi var: biri ödənişli (öz qonaqları üçün), digəri isə ictimai.

Əbəs yerə demirlər ki, kompakt, lakin çox yaşıl olan Monteneqro müxtəlif görməli yerlərlə o qədər zəngindir ki, böyük bir “must-see” siyahısı tərtib edib "hər şeyi birdən görmək" rejimində dolu bir səyahətə çıxmaq istəyi yaranır. Axı, burada Kotor köhnə şəhəri, buzlaq gölləri və Tara çayının kanyonu ilə Durmitor milli parkı, Qorlo Sokolovo dərəsi, Skadar gölünə baxış nöqtəsi, Lovçendəki Neqoş mavzoleyi, Ostroq monastırı və daha bir çox yer var.

Monteneqrodan, xüsusilə Budvadan qonşu ölkələrə bir və iki günlük ekskursiyalar təşkil etmək rahatdır. Ən populyar istiqamətlərdən biri Xorvatiya, daha dəqiq desək, Dubrovnik şəhəridir. Oraya səyahət avtobusla və ya transferlə təxminən iki saat yarım çəkir, ekskursiya qiyməti (Şengen vizası tələb olunur) 40-50 avrodan başlayır. Həmçinin Şkodra və Tiranaya səfərlə Albaniyaya turlar təklif olunur - belə səyahət bütün günü əhatə edir və təxminən 50 avroya başa gəlir. Əlçatan məsafədə Mostar və Trebineyə ekskursiyalarla Bosniya və Herseqovina var ki, bunları bir və ya iki gün ərzində ziyarət etmək olar. Nəhayət, dağ keçidi vasitəsilə Belqrad şəhəri istiqamətində Serbiyaya getmək olar, lakin belə səyahət azı səkkiz saat çəkir və adətən gecələməyi nəzərdə tutur. Burada qeyd etmək lazımdır ki, Azərbaycan vətəndaşları üçün Albaniya, Serbiya, həmçinin Bosniya və Herseqovinaya getmək üçün hər hansı viza tələb olunmur.

UNESCO-nun qoruduğu körfəz

Əgər Monteneqroda olsanız, mütləq səyahətinizə Adriatik dənizinin ən füsunkar guşələrindən biri olan Boka-Kotor körfəzi boyunca ekskursiya daxil edin. Turu istənilən turizm ofisi vasitəsilə asanlıqla təşkil etmək olar və onun qiyməti orta hesabla 20-25 avrodur. Bu səyahət xüsusi diqqətəlayiqdir: Kotor körfəzi dünyanın ən gözəl 25 körfəzi siyahısına daxildir və UNESCO tərəfindən dünya irsi obyekti kimi qorunur.

Fyordla tez-tez müqayisə edilməsinə baxmayaraq, körfəz su altında qalmış çay kanyonudur. Boka-Kotor körfəzi dörd hissədən ibarətdir: Tivat, Kotor, Risan və Toplan, onun əyri-üyrü sahil xətti 100 km-dən çoxdur. Körfəz üç bələdiyyənin - Kotor, Tivat və Herseq-Novinin ərazilərini əhatə edir ki, turistlər ekskursiya zamanı buralarda dayanacaqlar edirlər.

Səyahət Tivatdan başlayır - avtobuslarla gəlinən, təxminən 10 min əhalisi olan kiçik sahil şəhəri. Tivat orta əsr Zetanın dini mərkəzi və ölkənin ikinci əhəmiyyətli hava limanı kimi tanınır. Buradan iştirakçılar Adriatik dənizinin firuzəyi sularında iki göyərtəli qayıqla dəniz səyahətinə çıxırlar. Kruiz zamanı heyrətamiz mənzərələr açılır: dağların yaşıl yamacları, rahat körfəzlər və memarlıq abidələri. Bütün körfəz açıq səma altında botanik bağı xatırladır, burada Aralıq dənizi və ekzotik bitkilər - oleandlardan və palma ağaclarından tutmuş aqava və banan ağaclarına qədər bitir.

Dayanacaqlardan biri Luştitsa yarımadasıdır, burada turistlər ya çimə, ya da məşhur Mavi mağaraya qayıqla gedə bilərlər. Onun sehrli rəngi günəş işığının suda sınması nəticəsində yaranır - həqiqətən də, məftunedici mənzərədir. Mağaranın içində kristal təmiz suda üzmək imkanı var.

Növbəti məntəqə - zəngin tarixi irsi, çoxlu pilləkənləri, qalaları və çiçəklənən terrasları olan Hertseq-Novi şəhəridir. Burada sərbəst gəzinti nəzərdə tutulub - bələdçisiz sahil şəhərinin atmosferindən zövq almaq üçün əla fürsətdir.

Sonra marşrut barokko üslublu Perast və onun məşhur adalarına aparır. Xüsusi diqqət yerli sakinlər tərəfindən tikilmiş rəssamlıq kilsəsi olan süni Qospa-od-Şkrpela (Qayalar xanımı) adasına yetirilir.

Ekskursiyanın finalı - orta əsr Kotoru: qala divarları ilə əhatə olunmuş açıq səma altında əsl muzey. UNESCO-nun Dünya İrsi Siyahısına daxil edilmiş şəhər silinməz təəssürat yaradır və Bakının Köhnə şəhərini çox xatırladır.

Şopinq və mətbəx

Şopinq həvəskarlarını Monteneqroda bir çox xoş sürprizlər gözləyir. Budva, Tivat və Podqoritsada beynəlxalq və yerli brendlərin butikləri olan ticarət mərkəzləri yerləşir. Ən məşhurları Podqoritsada “Delta City”, “Mall of Montenegro” və “Bazar”, Budvada “TQ Plaza”, Kotorda isə “Kamelija” hesab olunur. Burada geyim qiymətləri Avropa qiymətləri ilə müqayisə edilə bilər, cins şalvarlar 30 avrodan, köynəklər isə 10 avrodan başlayır. Turist rayonlarında, həmçinin zeytun ağacından məmulatlar, əl işi keramika, təbii kosmetika və yerli şərab ala biləcəyiniz suvenir dükanları populyardır. Yaxşı qırmızı şərab şüşəsi 5 avroya, Nequşidən prşut (donuz budu) qablaşdırması isə təxminən 10 avroya başa gələcək.

Yerli mətbəx Balkan, Aralıq dənizi və şərq ənənələrinin simbiozudur. Sahil boyu restoranlarda mütləq təzə balıq və dəniz məhsullarından hazırlanan yeməkləri dadmaq lazımdır. Xüsusilə Qara dəniz midyaları, qrildə kalmar və zeytun yağı və göyərti ilə oktopus populyardır. Balıqdan əsas yeməyin orta qiyməti təxminən 20-25 avrodur. Dağlıq bölgələrdə yerli quzu əti, pleskaviça (qiymə ətindən kotlet) və kaymak (bizə məlum olan qaymaq), eləcə də qatı şorbalar və qarğıdalı sıyığından yeməklər dadmaq olar. Omlet, pendir və qəhvə ilə ənənəvi səhər yeməyi kafedə 8-10 avroya başa gələcək. Orta səviyyəli yaxşı bir restoranda şərab və desert ilə iki nəfərlik şam yeməyi təxminən 50-70 avro təşkil edəcək.

Bir sözlə, Monteneqro həm romantik tətil, həm də aktiv ailə istirahəti üçün eyni dərəcədə uyğun olan istiqamətdir. Burada çimərlikdə dincəlmək, qədim şəhərləri kəşf etmək, rəssamlıq kanyonlarında gəzmək və zəngin yerli mətbəxi dadmaq olar. Səyahət sizdə parlaq xatirələr və yenidən qayıtmaq istəyi yaradacaq, çünki bu kiçik, lakin çoxşaxəli ölkədə təbiətin sakitliyi və həyatın enerjisi heyrətamiz şəkildə birləşir.