SİRLƏRİNİ AÇAN TALLİN

Sanki nağıl səhifələrindən çıxan şəhərlər var və onlardan biri də Tallindir. Burada orta əsrlərdə tikilmiş daş divarlar və qüllələr avanqard memarlıqla yanaşı yaşayır, rahat küçələrdəki təzə bişmiş şirniyyatın ətri isə dəbdəbəli restoran və barların səs-küyünə qarışır.

Tallin “daha bir Avropa şəhəri” olmağa çalışmır, o, qürurla öz fərdiliyini qoruyur və səyahətçini ilk dəqiqələrdən ovsunlamağı bacarır.

Bu, sadəcə Estoniyanın paytaxtı deyil, bu şəhər skandinaviyalıların şimal təmkinliliyi, Baltik istiliyi və bir az da slavyan ruhunun qarışdığı mədəniyyətlərin kəsişmə nöqtəsidir. Burada xəritəsiz gəzmək, çay daşı ilə döşənmiş küçələrdən gələn addım səslərinin əks-sədasını dinləmək, gizli həyətləri tapmaq və şəhəri hər dəfə yenidən kəşf etmək istəyirsən.

Hava, dəniz və torpaq arasında

Tallin Baltikyanı ölkələrə və Skandinaviyaya giriş nöqtəsidir. Buna görə də buraya gəlmək üçün bir neçə variant var. Əgər təyyarəni seçsəniz, Lennart Meri Beynəlxalq Hava Limanı şəhər mərkəzindən cəmi 4 kilometr məsafədədir. Köhnə şəhərə taksi və ya hər 20 dəqiqədən bir işləyən 2 nömrəli avtobusla 10-15 dəqiqəyə çatmaq olar. Taksinin orta qiyməti 10-15 avro, avtobus biletini əvvəlcədən alsanız 2 avrodur.

Əgər bərəni seçsəniz, Helsinkidən Tallinə bərələr gün ərzində bir neçə dəfə gedir, yol təxminən 2 saat çəkir. Stokholmdan da Tallinə bərə ilə gəlmək olar, lakin yola sərf edilən orta müddət artıq 16-17 saat təşkil edir. Bərə terminalı özü mərkəzdə, Köhnə şəhərdən piyada məsafədədir.

Əksər Avropa paytaxtlarından Tallinə birbaşa qatar yoxdur. Ancaq Riqa üzərindən rahat marşrut var: Riqa-Tartu qatarı, daha sonra Tallinə daxili reys. Bu istiqamətdə yolun müddəti 7-8 saatdır. Ucuz avtobuslar isə Tallini Riqa, Sankt-Peterburq, Vilnüs, Varşava və digər Avropa şəhərləri ilə əlaqələndirir. Əsas avtobus terminalı mərkəzdən 15 dəqiqəlik məsafədə yerləşir.

Mövsümi xüsusiyyətlər

Bələdçilər deyir ki, Tallin ilin istənilən vaxtında maraqlıdır, lakin şəhərdən alınan təəssüratlar yenə də mövsümdən asılı olacaq. Hər dövrün öz üstünlükləri var. Buna görə də marşrutu planlaşdırarkən səyahət vaxtını nəzərə almaq lazımdır. Məsələn, qış mövsümü şəhəri Milad açıqcasına çevirir.

Noyabrın sonundan Ratuşa meydanında Avropanın ən məşhur yarmarkalarından biri açılır. Burada isti qlintveyn, zəncəfilli çörək, sənətkarların əl işləri və suvenirlər satılır. Meydanda böyük yolka qurulur, ətrafda musiqi səslənir. Axşam Köhnə şəhər işıqlandırılır və burada ab-hava xüsusilə nağıllardakı kimi olur. Lakin qışda soyuq havaya və qısa işıqlı günə hazır olmalısınız, amma hotellər və biletlərin qiymətləri yaya nisbətən çox vaxt daha aşağıdır.

Tallində yaz gec, yəni aprel-may aylarında gəlir. Bu vaxt şəhər qışdan sonra tədricən canlanır. Parklar və bağlar çiçəklənir, küçələrdə küçə musiqiçiləri və yay terraslı kafelər çoxalır. Yaz sakit gəzintilər, muzey ziyarətləri və şəhərin müasir hissəsi ilə tanışlıq üçün münasibdir.

Yay ən canlı mövsümdür. İyun, iyul və avqust aylarında burada bir çox festivallar, konsertlər və yarmarkalar keçirilir. Uzun işıqlı günlər gecə gec saatlara qədər gəzməyə imkan verir. Pirit çayı sahilində xoş vaxt keçirmək, sahil boyunca velosipedlə gəzmək, yaxın adalara bərə ilə getmək olar. Yayda şəhərdə çoxlu turist olur, bu da o deməkdir ki, hotellər və restoranlarda qiymətlər artır.

Payız şəhərə xüsusi cazibə bəxş edir. Sentyabr və oktyabr aylarında Tallində hələ də yumşaq hava qalır, lakin turistlər azalır. Qızıl yarpaqlarla əhatə olunmuş Köhnə şəhər xüsusilə romantik görünür. Payız mövsümü tələsmədən gəzmək, muzeylərə və kafelərə baş çəkmək, insan axını olmadan atmosferdən zövq almaq istəyənlər üçün ideal dövrdür.

Tallinin ritmi ilə orta əsr rahatlığı

Köhnə şəhər qısa müddətə gələnlər və orta əsr atmosferində yaşamaq istəyənlər üçün ideal variantdır. Xoşbəxtlikdən, hotel qiymətləri, xüsusən payız və qışda o qədər də yüksək deyil. Beləliklə, 65-85 avro qarşılığında iki nəfər üçün səhər yeməyi ilə 3 və hətta 4 ulduzlu hoteldə otaqlar tapmaq olar. Burada tarixi binalarda çoxlu butik-hotellər və mənzillər var.

Rotermanni və Kalamaya kimi dəbli rayonlarda təxminən eyni qiymətlərdir. Bu məqamda qeyd edək ki, Rotermanni kafe və mağazalarla dolu olan, dizayn mərkəzinə çevrilmiş keçmiş sənaye məhəlləsidir. Kalamaya yaradıcı insanların rayonudur, orada daha çox hostellər və büdcəli variantlar var. Lasnamyae və paytaxtın ətrafındakı digər ərazilərdə isə daha əlçatan qiymətlərlə böyük şəbəkə hotelləri yerləşir. Mənfi cəhət yalnız mərkəzə olan məsafədir (nəqliyyatla 20-30 dəqiqə).

Ümumiyyətlə, hotel büdcəsini qiymətləndirərkən belə bir fikirdən çıxış etmək lazımdır. Hostellər və ən büdcəli mehmanxanalar bir nəfər üçün gecəyə 20-30 avroya başa gələcək. Orta səviyyəli mənzillər və ya hotellər - 60-90 avro, butik-hotellər və premium hotellər isə 120-250 avro. Lakin bunlar hamısı Milad bayramları istisna olmaqla aşağı mövsüm qiymətləridir.

Tallində hərəkət etmək rahat və asandır. Şəhər nisbətən kompaktdır və mərkəz və onun əsas görməli yerlərini piyada asanlıqla gəzmək mümkündür. Lakin daha uzaq rayonlara getmək lazımdırsa, ictimai nəqliyyat - avtobuslar, tramvaylar və trolleybuslar köməyə gələcək. İctimai nəqliyyat, demək olar ki, bütün rayonları əhatə edir, hərəkət intervalları mütəmadidir, dayanacaqların yeri isə yaxşı şəkildə müəyyənləşdirilib. Bileti sürücüdən 2 avroya almaq olar, lakin köşklərdə və ya supermarketlərdə “Ühiskaart” elektron kartını almaq və onu doldurmaq daha sərfəlidir. Kartla ödəmə zamanı bir səfər 1,50 avro, sutkalıq bilet isə təxminən 4,50 avrodur. Turistlər gün ərzində bir neçə səfər planlaşdırırlarsa, bu, onlar üçün daha rahat variantdır.

Tallində taksi digər Avropa paytaxtları ilə müqayisədə ucuzdur. Mərkəz boyunca səfər 5-7 avroya başa gələcək. Məşhur “Bolt” və “Uber” tətbiqləri işləyir, bu da taksilərə həddən artıq çox pul ödəməməyə imkan verir. Avtomobil icarə etsəniz, mərkəzdə dayanacaq yerlərin çatışmazlığını və ödənişli zonaları nəzərə almalısınız.

Bir çox səyahətçilər velosiped və ya elektrikli skuter icarəyə götürürlər. Şəhərdə, xüsusilə sahil boyunca və parklarda velosiped yolları şəbəkəsi var, bu da belə nəqliyyatı təkcə rahat deyil, həm də xoş edir.

Talisman və müdafiəçi Vana Toomasın olduğu yer

Tallinin Köhnə şəhəri UNESCO-nun Dünya İrsi Siyahısına daxil edilmiş əsl açıq səma altında muzeydir. Dar daş döşənmiş küçələr Ratuşa meydanına aparır. Burada Şimali Avropada qorunub saxlanılan yeganə qotik ratuşa ucalır. Yaxınlıqda XV əsrdən fəaliyyət göstərən məşhur “Raeapteek” apteki yerləşir. Paytaxtın yuxarı hissəsində yerləşən köhnə şəhərdə - Toompeada qırmızı damlar və hündür qüllələrə tamaşa edə biləcəyiniz müşahidə meydançaları açılır. Mütləq dayanacaqlar arasında möhtəşəm Aleksandr Nevski kilsəsi və Domin kilsəsi və ya Müqəddəs Məryəm Kafedral Kilsəsi var.

Gəzintidən sonra turistlər milli mətbəxin təklif olunduğu rahat kafelərə baş çəkməyi və ya orta əsr tavernalarında bal şərabı dadmağı sevirlər. Suvenir mağazaları və sənətkarlar dükanları kəhrəba məmulatları, keramika və müəllif zinət əşyaları təklif edirlər. Axşam isə Köhnə şəhər canlanır: terraslı restoranlar, şərab barları və kiçik konsert meydançaları xüsusi ab-hava yaradır. Hətta burada qısa gəzinti belə, əsrlər boyunca səyahətə çevrilir.

Yeri gəlmişkən, Vana Toomas - XVI əsrdə qurulmuş Tallin ratuşasının zirvəsindəki ox çəkən döyüşçü fiqurudur. Əfsanəyə görə o, sadə oxatan oğlan olub və şəhərin müdafiəsinin simvoluna çevrilib. Bu gün o, Tallinin əsas talismanı sayılır.

Mağazalar, kafelər və incəsənət məkanları ilə dolu dəbli məhəllə olan mərkəz rayonlarından biri - Rotermanni rayonunda gəzin. Keçmişdə balıqçılar rayonu olan Kalaamaya indi yaradıcı həyat mərkəzi kimi tanınır. Burada sakit küçələrdə gəzmək, kiçik qalereya və kafelərə baş çəkmək xoşdur.

Mədəni obyektlər arasında Baltikyanı ölkələrdə ən böyük olan Kumu incəsənət muzeyi və keçmiş hidrotəyyarə anqarlarında yerləşən Lennusadam dəniz muzeyi xüsusilə qeyd olunmalıdır. Sonuncuda əsl sualtı qayığa minib dənizçiliyin tarixi haqqında məlumat əldə edə bilərsiniz.

Tallin, həmçinin parkları və yaşıl zonaları ilə məşhurdur. I Pyotr tərəfindən tikilmiş, eyniadlı sarayın olduğu Kadriorq parkı gəzinti üçün əla yerdir. Saray bu gün incəsənət muzeyi kimi xidmət edir, parkın özü isə sakitliyi və baxımlı xiyabanları ilə insanları sevindirir.

Daha sonra sahilə gedə və 1980-ci il Olimpiya Oyunları üçün tikilmiş Olimpiya Mərkəzinin yerləşdiyi Pirit boyunca gəzə bilərsiniz. Vaxtınız qalarsa, eston məhsullarını dadmaq və suvenirlər almaq imkanının olduğu - Baltiya bazarına baş çəkin. Axşam isə Sadama sahilinə və ya yerli kraft pivəsi təqdim edən barların birinə getmək məsləhətdir.

Əfsanələrdən panoramalara qədər: istənilən turist üçün ekskursiyalar

Bir çox turist özlərinə əziyyət verməyərək Tallin və paytaxt ətrafı üzrə hazır turist turları götürməyi üstün tutur. Burada, məsələn, şəhər üzrə çoxlu qısa piyada və icmal turları (2-4 saat) var. Belə ekskursiyalar turistin az vaxtı olduqda və ya sadəcə şəhər haqqında ümumi təsəvvür əldə etmək istədikdə münasibdir. Məsələn, bələdçi ilə Köhnə şəhərə 2 saatlıq gəzinti bir nəfər üçün təxminən 20 avroya başa gələcək. “Ghost and Legends Tour” rəvayətləri ilə Köhnə şəhərə təxminən bir saat yarımlıq piyada tur da təxminən 20 avroya başa gələcək. Kadriorq və ya Kalaamayaya girişlə Köhnə şəhər üzrə 4 saatlıq velosiped turu isə təxminən 45 avrodur.

Kombinə edilmiş turlara avtobusla gəzinti, tarixi hissə üzrə gəzintilər və bəzən dənizə və ya parklara səfər daxildir. 3,5 saat davamlı “Tallin Grand Tour” bir nəfər üçün təxminən 60 avroya başa gələcək. “Nordic Experience”dən özəl panoramik avtobus-piyada turları daha bahadır: qiymət turun müddətindən və qrupun ölçüsündən asılıdır. Məsələn, 4 saatlıq ekskursiya 1-2 turist üçün baha ola bilər, lakin 6-10 nəfərlik qrup üçün qiymət əhəmiyyətli dərəcədə aşağı olur.

Tallindən kənarda bir günlük ekskursiyalar təbiət, milli parklar və sahili görmək istəyənlər üçün münasibdir. Lahemaa Milli Parkına 7-8 saatlıq ekskursiya təxminən 95 avroya başa gələcək. Sahilə və su altında qalmış Rummu karxanasına 6-7 saatlıq səfər - 89-95 avro, Pranqli adasına ekskursiya (9 saat) - 90-100 avrodur.

Bu arada, dil turist üçün Tallində maneə olmayacaq. Şəhər sakinlərinin əksəriyyəti sərbəst ingiliscə danışır, yaşlı nəsil isə çox vaxt rusca başa düşür.

Fin körfəzinin “alkoqol turizmi”

Turistlər və yerli sakinlər üçün ən populyar səyahət variantlarından biri Tallindən Helsinkiyə bərə ilə getməkdir. İki şəhəri cəmi 80 kilometrlik Fin körfəzi ayırır və dənizlə yol 2-2,5 saat çəkir. Bu, bir gün ərzində qonşu paytaxtı ziyarət etməyə və geriyə qayıtmağa imkan verir.

Marşrutda bir neçə iri bərə şirkəti işləyir. Onlardan ən məşhurları – “Tallink Silja Line”, “Viking Line” və “Eckerö Line”dır. Onların hər biri həm gündüz, həm də axşam reysləri təklif edir. Buna görə də turist özü üçün uyğun vaxtı seçə bilər. Bərələr böyük və rahatdır, göyərtədə restoranlar, barlar, “Duty free” mağazaları var, əyləncə proqramları təşkil olunur. Bəzi gəmilər kiçik kruiz laynerlərini xatırladır.

Bilet qiyməti günün vaxtına, həftənin gününə və mövsümə bağlı olaraq dəyişir. Bir tərəfə bilet, orta hesabla, 20-40 avro, gediş-gəliş bileti aldıqda isə çox vaxt endirimlər tətbiq olunur (hər iki tərəfə 50 avro). Bundan başqa, şirkətlərin müxtəlif tarifləri var: turistin ümumi zalda oturduğu ən sadə tariflərdən tutmuş kayutlu və əlavə xidmətli biletlərə qədər.

Bu səfərlər təkcə turistlər arasında deyil, həm də Finlandiya sakinləri arasında populyardır. Bir çox fin məhz alış-veriş üçün Tallinə gəlir. Əsas səbəb xüsusilə alkoqolda qiymət fərqidir. Estoniyada spirtli içkilər Finlandiyadan nəzərəçarpacaq dərəcədə ucuzdur, ona görə də Helsinki sakinləri tez-tez səhər bərəsinə minir, Tallində bir neçə saat keçirir, mağazalar və supermarketlərdə alış-veriş edir, axşam isə geriyə qayıdırlar. Belə “alkoqol turizmi” uzun müddətdir ki, adi təcrübəyə çevrilib. Tallinin bir çox mağazaları bu səfərlərə uyğunlaşıb və Finlandiyadan gələn alıcılar üçün xüsusi qablaşdırmalar və endirimlər təklif edilir. Nəticədə, bərə ilə səfər yalnız istirahət və əylənmək üsulu deyil, həm də qonşu ölkə sakinləri üçün real qənaətdir.

Bu bərələr adi turistlər üçün isə Tallindən Helsinkiyə tez və ucuz çatmaq imkanı, marşrutu genişləndirmək üçün rahat üsuldur. Bir neçə gün ərzində birdən iki paytaxtı görmək, mədəniyyətlər arasındakı fərqi hiss etmək və qədim Tallin ilə müasir şimal meqapolisinin atmosferini müqayisə etmək olar.

Balıq şorbasından alma şərabına: Estoniyada nə dadmaq olar?

Estoniya mətbəxi onun tarixini və coğrafiyasını əks etdirir. Onda fin, alman və Skandinaviya ənənələrinin təsiri görünür, lakin bununla belə öz xüsusiyyətlərini qoruyub saxlayıb. Əsasını sadə və əlçatan məhsullar təşkil edir: balıq, ət, kartof, kələm, taxıl və süd məhsulları. Son illərdə Tallində restoran mədəniyyəti aktiv şəkildə inkişaf edir, ona görə də klassik yeməklərlə yanaşı müasir interpretasiyalara da rast gəlmək olar.

Estoniyanın ənənəvi dadı hər şeydən əvvəl balıqla bağlıdır. Siyənək, hisə verilmiş treska, nərə, salaka - bunların hamısı soyuq qəlyanaltı kimi verilir. Sahil rayonlarında balıq şorbası və balıq pirojkiləri populyardır. Ət sevənlər, adətən, müxtəlif formalarda donuz əti dadırlar: kələm ilə buğlanan, kiçik qazanlarda bişirilmiş və ya qrildə hazırlanmış. Maral əti və vəhşi quş əti daha nadir hallarda rast gəlinir, lakin restoranlarda onları delikates kimi tapmaq olar.

Mətbəxin ayrılmaz hissəsi şorbalardır. Xüsusilə hisə verilmiş ət ilə noxud şorbası və soyuq vaxtlarda hazırlanan qatı tərəvəz şorbaları populyardır. Çörək mədəniyyətində Estoniya Latviya və Finlandiyaya yaxındır: hər yerdə şorba və qəlyanaltılarla verilən sıx teksturalı çovdar çörəyinə rast gəlmək olar.

Tallində köhnə reseptlərlə yemək təqdim edən restoranlara diqqət yetirmək məsləhətdir. Köhnə şəhərdə orta əsr üslubunda restoranlar tapmaq olar, burada buğlanmış ət, kələm və ədviyyatlarla pirojkilər, həmçinin XV-XVI əsrlərin reseptləri ilə içkilər dadmaq olar. Belə restoranların atmosferi keçmişə aparır və şamı turist təcrübəsinin bir hissəsinə çevirir.

Bu ölkədə içki mədəniyyəti xüsusilə diqqətəlayiqdir. Estoniyada kraft pivə ənənəsi inkişaf edib və Tallində çoxlu pivə zavodları işləyir. Burada otlar, giləmeyvələr və ədviyyatlar əlavəsi ilə açıq və tünd pivə (2-4 avro) dada bilərsiniz. Son illərdə yerli almalardan hazırlanmış alma şərabları populyarlıq qazanır.

“Vana Tallinn” isə ölkənin əsas likörüdür. Bu, tez-tez kokteyllərdə və ya dijesiv kimi təqdim olunan darçın, vanil və sitrus notaları ilə şirin içkidir. Onu bir çox mağazalarda və hava limanında suvenir dəstlərində satırlar, ona görə də turistlər onu hədiyyə olaraq özləri ilə götürməyi sevirlər.

Tallində ən populyar, ucuz qida şəbəkələrindən biri olan “Lido”nun qiymətləri və yeməklərin dadı sizi xoşagələn şəkildə təəccübləndirəcək, burada özünəxidmət formatında ənənəvi mətbəx təklif olunur. Bundan əlavə, bir çox restoranda sabit qiymətli kompleks biznes-lançlar var. Nəzərə alın ki, axşamlar, xüsusən də müəssisələrin turistlərə xidmət göstərdiyi Köhnə şəhərdə qiymətlər daha yüksəkdir.

Baş çəkməli olan daha bir yer isə Baltiya bazarıdır. Burada təzə məhsullar, fermer pendirləri, hisə verilmiş ət və balıq tapmaq olar. Pavilyonlarda Estoniya və beynəlxalq mətbəx yeməkləri təklif edən kafelər və mini-restoranlar işləyir.

Nəhayət, suvenirlər. Turistlər Tallindən tez-tez “Vana Tallinn” likörü, Kalev şokoladı, kəhrəba və kətan məmulatları gətirirlər. Köhnə şəhərin mağazalarında sənətkarlıq məmulatları, keramika və əl işi zinət əşyaları tapmaq olar.

Bir sözlə, Tallin elə bir şəhərdir ki, burada keçmiş və gələcək rəqabət aparmır, əksinə, dostluq edir. Bura hər küçənin, hər qüllənin və hər kölgənin bir hekayə danışdığı, mənzərəni canlandıran şəhər-rəsmdir. Bu, çoxlarının qayıtmaq istədiyi bir yerdir, çünki onun nadir bir keyfiyyəti var: eyni anda qədim və müasir, ciddi və romantik, rahat və kosmopolit olmaq.