RUMINİYADAN QARABAĞA YOL

Ap­re­lin əv­və­lin­də Ba­kı­da "Cə­nu­bi Qaf­qaz və onun ət­ra­fın­da ge­o­siy­a­si və­ziyyə­tin for­ma­laş­dı­rıl­ma­sın­da NATO-nun ro­lu" möv­zu­sun­da bey­nəl­xalq kon­frans ke­çi­ril­di. "Re­g­i­on+" jur­na­lı hə­min təd­bi­rin əsas mə­ru­zə­çi­lə­rin­dən bi­ri, Ru­mı­niya pre­zi­den­ti­nin stra­te­ji mə­sə­lə­lər və bey­nəl­xalq təhlükə­siz­lik üzrə müşa­vi­ri Yu­li­an Ki­fu ilə müsa­hi­bə­ni tə­q­dim edir. 

- Azər­baycan-Ru­mı­niya əla­qə­lə­ri­nin ha­zır­kı sə­viyyə­si­ni necə qiy­mət­lən­di­rir­si­niz?

- He­sab edi­rəm, bi­zim əla­qə­lə­ri­miz əla sə­viyyə­də­dir: həm siy­a­si, həm də ener­ji sa­hə­sin­də stra­te­ji müna­si­bət­lə­ri­miz var. Ha­zır­da stra­te­ji lay­i­hə­lər olan "Na­bucco West" və "AGRI"ni re­al­laş­dır­mağa ha­zır­la­şı­rıq. Biz bir­lik­də Mər­kə­zi Asiy­a­dan Rot­ter­da­ma qə­dər uza­nan, Xə­zər və Qa­ra və də­niz­lə­ri Reyn-Mayn-Du­nay ka­na­lı ilə bağlay­an, Av­ro­pa­nın düz üryə­in­dən ke­çən nəq­liyyat lay­i­hə­si­ni nə­zər­dən ke­çi­rir və tə­ş­viq edi­rik. Ey­ni za­man­da, biz Qa­ra də­niz - Xə­zər Də­ni­zi üzə­rin­dən ge­nişŞərq-Qərb dəh­li­zi üzə­rin­də iş­ləy­i­rik. Bu lay­i­həçər­çi­və­sin­də ener­ji, nəq­liyyat dəh­liz­lə­rin­dən, eləcə dəƏf­qa­nı­s­ta­na və ora­dan Av­ro-At­lan­tik mə­ka­na hər­bi dəh­liz­lər­dən müxtə­lif yüklər da­şı­nacaq. Bu tica­rət və sər­mayə dəh­li­zi Av­ro­pa və Av­ro-At­lan­ti­ka sər­həd­lə­ri­ni Mər­kə­zi Asiya üzə­rin­dən İpək Yo­lu ilə bağlay­acaq. Son­da biz yüksək sə­viyyə­li siy­a­si müna­si­bət­lə­rə tica­rət və kom­mer­siya müba­di­lə­si­ni dəəla­və et­məyəümid­va­rıq ki, bu da bi­zim iq­ti­sa­diyya­tı­mı­zın əsl po­ten­si­a­lı­na ya­xın rə­qəm­lə­rəçat­ma­q­da kö­mək edəcək. Azər­baycan tə­rə­fin­dən də müxtə­lif səp­ki­lər­də sər­may­ə­lər göz­lə­ni­lir. Be­lə ki, Ru­mı­niya sər­may­ə­lər üçün bir sı­ra im­kan­lar açıb və Azər­baycan şir­kət­lə­ri­nin sər­mayə qoya bi­ləcəyi bir sı­ra sa­hə­lə­ri özəl­ləş­məyəçı­xar­mağa ha­zır­la­şır.

- Bir ne­çə il əv­vəl Ru­mı­niya və Azər­baycan pre­zi­den­t­lə­ri stra­te­ji əmək­daş­lıq haq­qın­da ra­zıl­şa­ma im­za­layıb­lar. İki öl­kə­nin stra­te­ji partnyor­luğun­da əsas ye­ri han­sı sa­hə tu­tur?

- Bi­zim öl­kə­lə­ri­mi­zin ener­ji sa­hə­sin­də stra­te­ji əmək­daş­lığı var. Av­ro­pa ba­zar­la­rı üçün al­ter­na­tiv neft-qaz mən­bə­lə­ri və nəq­liyyat yol­la­rı­nın tək­lif olun­ma­sı bi­zi bir sı­ra lay­i­hə­lər­də bir araya gə­ti­rir. Cə­nub Ener­ji Dəh­li­zin­də ar­tıq Ba­kı-Ti­f­lis-Cey­han neft kə­mə­ri və Ba­kı-Ti­f­lis-Ər­zu­rum qaz kə­mə­ri ki­mi lay­i­hə­lər var. TANAP isə "Na­bucco" stra­te­ji lay­i­hə­si­ni iki his­səyə ayır­maq üçün çox vacib bir həll yo­lu ol­du.  Bu lay­i­hə Bol­qa­rı­s­tan­da Av­ro­pa İt­ti­fa­qı­nın sər­hə­di­nə qə­dər, "Na­bucco West" isə ora­dan Av­striy­aya, Ba­um­qar­ta qə­dər.  "AGRI" (Azər­baycan-Gürcüstan-Ru­mı­niya İn­tercon­nek­tor) də maye qa­zın Gürcüsta­nın Ku­le­vi li­ma­nın­dan Kon­stan­taya nəql edil­mə­si­ni nə­zər­də tu­tan lay­i­hə­dir. Biz, hə­m­çi­nin hər iki tə­rəf üçün sə­mə­rə­li olacaq ener­ji sek­to­run­da al­ter­na­tiv əmək­daş­lıq yol­la­rı ha­q­da da düşünürük.

- Ener­ji əmək­daş­lığın­dan söz düşmüşkən, Ru­mı­niya üçün han­sı lay­i­hə da­ha müna­si­b­dir?

- Biz hər za­man mö­vcud si­s­te­min dəy­iş­di­ril­mə­si üçün Av­ro­paya ki­fay­ət qə­dər qaz gə­ti­rə bi­ləcək stra­te­ji ener­ji dəh­liz­lə­ri­ni də­s­tək­lə­mi­şik. Bu cür stra­te­ji ener­ji dəh­liz­lə­ri həm də bu za­ma­na qə­dər bi­zim üçün uni­kal olan mən­bə­lər­dən gə­lən di­g­ər nəq­liyyat yol­la­rı ilə ba­lans ya­rat­ma­q­da yar­dı­m­çı olacaq. Biz "Na­bucco West" və "AGRI" lay­i­hə­lə­ri­nə cəlb olun­mu­şuq. Şübhə­siz, Ru­mı­niya bu stra­te­ji lay­i­hə­lə­ri də­s­tək­ləy­ir.

- Azər­baycan­la Ru­mı­niy­a­nın ox­şar ke­ç­mi­şi var. Bu ba­xım­dan, Ru­mı­niya Av­ro­paya in­te­q­ra­siya mə­sə­lə­sin­də Azər­bayca­na han­sı də­s­təyi ve­rə bi­lər?

- İlk növ­bə­də, bi­zim öl­kə bu yo­lun mümkünlüyünə və qı­sa za­man­da ke­çil­mə­si­nin re­al­lığı­na sübut­dur. Azər­bayca­nın özünə­məx­sus xüsu­siyyət­lə­ri var. Odur ki, Azər­baycan Av­ro­pa İt­ti­fa­qı­na da­ha da ya­xın­laş­maq üçün han­sı yo­lun gə­rək ol­duğu­nu, is­la­hat­la­ra necə na­il ol­mağı və han­sı dəy­i­şik­lik­lər et­məyi özü se­ç­mə­li­dir. Əl­bət­tə, bu, bir gecə­də baş ve­rə­si dey­il.  Bu ba­xım­dan, Ru­mı­niya öz təcrübə­si ilə bölüşə bi­lər vəözəl­lik­lə bu sa­hə­də da­nı­şıq­lar­da özünün bir çox mütə­xəs­sis­lə­ri­nə müraci­ət edə bi­lər. Biz Aİ-nin göz­lən­ti­lə­ri və tə­ləb­lə­ri­nin tərcümə­sin­də kö­mək­lik gö­s­tə­rə bi­lə­rik. La­kin la­zım olan nor­ma­la­rın və<span lang="EN-US" style="font-size: 10p